G iữa buổi chiều mờ mịt sương, bỗng gặp một con thuyền không người lái trôi dập dềnh trên sóng nước Dâm Đàm thấy có gì đó vừa hiu quạnh he hắt, vừa ma mị huyền hoặc.
Tháng mười một sương Dâm Đàm có màu nhoe nhoe đỏ như màu lông hổ, như mắt người Thái sư nhoè trong sóng đến giờ. Sương có màu huyền tích xưa.
Hình như nghìn năm rồi vẫn thế. Cô bạn ngồi bên ly cà phê đen đá đã nhạt, màu nước trong ly cũng quành quạnh đỏ, chợt buông một câu lơ vơ “cuộc đời là một màu sương”, rồi đưa mắt lặng nhìn theo con thuyền không người lái đang trôi tít phía hoang mờ.
Nhìn con thuyền kia anh nghĩ gì? Nhìn nó anh nghĩ về cái quán bia ven hồ thường ngồi ngày trước. Ở đâu. Sau lưng em đấy. Em thấy rồi! Trông nó vờ vật quá. Ừ, mấy năm trước anh hay ngồi ở đấy vừa uống bia vừa ngắm hồ. Uống chán, ngắm chán thì thuê một con thuyền và bơi ra giữa mênh mông mặt nước. Để làm gì? Ngắm sương Lãng Bạc. Anh có vẻ thích ngắm sương nhỉ? Thì cuộc đời cũng là một màu sương như em vừa nói đấy thôi. Em cười. Nụ cười miên miết xa xôi.
Chúng ta già quá! Bỏ cái sự già lại mà ngắm hồ đi anh. Không sẽ chết rũ như sương mất. Em muốn lúc nào mình cũng trẻ như cái mặt hồ này. “Tây Hồ chân cá thị Tây Thi (Chu Thần) – Hồ Tây đích thị là nàng Tây Thi”. Hồ đẹp như nàng Tây Thi. Em lại mỉm cười.
Ngồi với em mà tôi thấy mình như đã luân lạc từ kiếp nào. Tôi nghĩ đến người con gái ở Vườn Thanh của ngàn năm trước. Người ấy vốn là con một vị quan lớn trong triều Lý. Với sắc đẹp như một vầng trăng trong đêm lạnh mà càng ngắm càng thấy nét thượng thu viên nguyệt, càng ngắm càng thấy lung linh diệu ảo nàng mặc áo trắng như sương/ nàng như trăng giữa thiên đường của trăng.
Nhìn nàng người ta nghĩ đến Tây Thi chuyển kiếp. Nàng đã làm mê đắm biết bao nam nhân nhưng cũng làm nên sự hờn ghen của bao hành cung phi nữ. Vì lo sợ cho vẻ đẹp của nàng mà người cha đã đưa con về Vườn Thanh rồi đổi họ thay tên để nàng được sống yên ổn với canh cửi điền viên thôn dã. Nhưng ngọc càng xa càng sáng, người đẹp ở nơi mộc thuỷ càng đẹp.
Một ngày tháng 9 (âm lịch) Vua vi hành xuống Nam Tây Chân xem dân cày cấy. Khi cách Vườn Thanh chừng 50 dặm, bỗng thấy trên trời xuất hiện một đám mây ngũ sắc, cho đấy là điềm lạ, vua liền truyền lệnh cho tuỳ tướng tìm đến. Bắt gặp vẻ đẹp của nàng bậc Đế vương đã phải thốt lên rằng “Vườn Thanh giáng tiên” rồi đưa nàng về cung lập chính phi. Nhưng nàng chỉ về lại Long Thành đúng năm. Trong một chiều Dâm Đàm buông đặc, trắng như màu lông cáo, khi cùng tuỳ nữ dạo thuyền ra đến giữa hồ, nàng đã bị một đám sương cuốn đi.
Năm ấy nàng 23 tuổi. Có người nói nàng chết vì đẹp. Có người nói nàng chết vì vua quá yêu chiều, vì sự ganh ghét đố kị của muôn cung tần phi nữ. Có người đổ hồ là nàng chết vì hiếu dâm. Lại có người kể bất kì một Lý tướng nào đã nhìn thấy nàng thì khi xung trận đều trở thành bại tướng, thân xác phơi ngoài chiến địa. Có người bảo rằng nàng là con hồ ly thành tinh ở Dâm Đàm hiện sinh để hãm hại Lý triều. Có người nói… Có người bảo!!! Cái đẹp của nàng, cái chết của nàng đã được dệt gấm theo hoa như thế. Nó là cái kết của những kiếp hồng nhan bạc phận chăng?
Nàng 23 tuổi “Nhị thập tam niên thiên hạ đế/ Ức thiên vạn cổ Việt Nam thần” (câu đối ở Vườn Thanh), dân Vườn Thanh đã phong nàng làmThành hoàng. Trong đêm trăng thượng thu ở Vườn Thanh, tôi đã mơ thấy nàng. Nàng bảo: Tâm hồn ta đã thuộc về Vườn Thanh, xác thân ta đã về lại chốn này và hàng năm ta chỉ trở lại Long Thành một lần, đó là vào ngày cuối tháng 9 (AL) – ngày ta đã ra đi mãi mãi, ngày ta bỏ mặc mọi hờn ghen, đố kị về thương sắc của mình. Ngày ta 23 tuổi, cái tuổi trẻ đẹp nhất của đời người và ta muốn mình mãi chết trong cái đẹp ấy. Khi cái đẹp bị bôi nhọ, bị làm cho chết đi sống lại thì dẫu có như trăng cũng chẳng để làm gì.
Cuộc đời cũng là một màu sương! Cũng là một màn sương. Cái đẹp càng như thế. Có lẽ vì giấc mơ ấy nên tôi thường ra ngắm sương Lãng Bạc vào những ngày cuối tháng 9. Để mong muốn được gặp lại người đẹp Vườn Thanh chăng? Không tôi chỉ là một kẻ tầm thường giữa bao sự tầm thường khác thì sao có thể gặp được nàng. Nhưng với tôi sương Hồ Tây vào những ngày cuối tháng 9 bao giờ cũng đẹp nhất. Đẹp như bóng dáng của nàng Tây Thi, đẹp như bóng dáng của thôn nữ Vườn Thanh ngày nào mà tôi từng được nghe kể, mà tôi từng mơ thấy.
Ngắm sương Hồ Tây vào những ngày cuối tháng 9 âm – tháng 11 dương luôn gợi cho tôi bao kí ức về cố sử ngàn năm non nước Việt.