21 C
Hanoi
Thứ Sáu, Tháng 10 24, 2025

Lững thững… và yêu

C ó những buổi chiều, tôi ngước nhìn...

Trong tiếng chuông chùa

T ôi giật mình tỉnh giấc. Ngoài...

Đèn lồng đỏ trong khu vườn mùa thu

S ớm nay ra đường, bất chợt...
Trang chủ Blog Trang 18

Hương mùi già

Nếu ai đã từng có tuổi thơ đẫm mình trong làn nước mùi già ấm nóng những ngày cuối năm, hẳn sẽ không thế quên mỗi khi tết đến. Ấy là khi, trên bếp lửa nồi nước lá thơm hương cuộn gió bay khắp các căn phòng, đánh thức khứu giác và sau đó lại mơn man trên làn da mềm mại theo từng gáo nước ấm áp nhẹ nhàng dội xuống. Dư vị của những gáo nước thơm phức ấy là sự khoan khoái dễ chịu đến vô cùng. Tôi đồ rằng, nếu ai đó đã từng chìm đắm trong hương quê dân giã ấy, thì mãi mãi sau này vẫn cứ luyến lưu. Và chắc hẳn là, tết đến năm về, chưa tắm nước mùi già, thì tết chưa thể gọi là trọn vẹn.

Năm tháng tuổi thơ của tôi và các con chắc chắn chẳng thể thiếu hương vị tết ấy. Mùi thơm của lá sẽ làm xua tan đi bầu không khí nặng nề, vị cay nồng trong làn nước ấm sẽ dội trôi những thất bại rủi ro năm cũ và mang đến cho cơ thể một cảm giác bình dị không gì sánh được. Tâm thư thái, thân nhẹ nhàng sẵn sàng đón những điều mới mẻ của vòng quay luân hồi là một điều ai cũng ước ao. Không những thế, với dược tính cao tốt cho sức khỏe con người, lại an toàn thân thiện với thiên nhiên với môi trường, thì cũng không chỉ những ngày cuối năm chúng ta mới được tận hưởng. Chúng ta có thể tặng cho chính mình và những người thân cảm giác thư thái này ngay cả những ngày trong năm bất cứ lúc nào ta thích mà. Nhưng trong những ngày áp tết, hương mùi già mới thật đặc biệt, nó gợi lại những điều xưa cũ để cho con người lắng lòng cùng hoài niệm, để yêu hơn những giây phút yên bình, lắng đọng, để thả mình về với dấu yêu xưa.

Có vô vàn mùi hương nhắc nhớ và đi cùng ta theo năm tháng rộng dài. Không chỉ riêng tôi, mà có lẽ sẽ có rất nhiều người cùng cảm giác. Mùi nhang trầm trong không khí linh thiêng của đất trời trên mâm cỗ đêm ba mươi bao giờ cũng thật sự ấm cúng. Mùi lúa chín ngạt ngào giữa cánh đồng mùa gặt khiến cho ta cảm thấy mùi quê hương dịu dàng biết nhường nào. Mùi hoa bưởi, hoa chanh thoang thoảng trong từng gáo nước gội đầu gợi lại cả một thanh xuân e ấp. Mùi mồ hôi mặn chát của mẹ cha sau những buổi lao động mệt nhoài… Những mùi hương ấy gần gũi với chúng ta suốt cả cuộc đời. Tuổi thơ trôi đi trong những điều nhỏ nhặt, bình dị ấy. Những tưởng mọi thứ đã nhạt nhòa, nhưng kí ức luôn là món quà vỗ về lòng ta trước guồng quay cuộc sống. Bây giờ, chúng ta dễ dàng tìm cho mình mùi hương đặc trưng từ những chai nước hoa đẹp đẽ, sang trọng, đắt tiền. Nhưng những mùi hương ấy làm gì mang trong mình những kỉ niệm dịu dàng của một thời thơ ấu. Mùi hương ấy chỉ thơm nhất thời và cũng tan loãng nhạt phai ngay sau đó, nó chẳng để lại những dư vị ngọt ngào ngan ngát, mộc mạc, chân quê khiến cho người ta có thể nhớ suốt cuộc đời.

Có câu “gừng càng già càng cay” cũng đúng với mùi càng già càng nồng. Những loại cây dân dã này càng về già càng giữ lại được độ tinh túy. Mùi thơm cũng có thể là một liệu pháp chữa bệnh. Những tinh dầu mang tính ấm nóng vừa tạo mùi thơm dễ chịu, vừa chính là liệu pháp chữa bệnh xoa dịu đi những căng thẳng mệt mỏi vì vậy có tác dụng an thần. Điều này lý giải cho việc mỗi lần chạm phải mùi hương thơm bốc lên từ nồi nước nghi ngút khói, tâm và thân chúng ta như được tiếp thêm năng lượng, bao căng thẳng dường như sẽ nhường chỗ cho trạng thái nhẹ nhàng thư thái. Dội một gáo nước mùi già ấm nóng lên người, dường như gột sạch những uể oải, lụy phiền.

Mùi càng già, nước càng thơm. Để chọn những bó mùi già cho nồi nước tắm cuối năm cũng thật dễ dàng. Chúng ta có thể mua ở những hàng thuốc nam. Hoặc dặn nhà vườn trước đó. Bó mùi thường được nhặt nhạnh đi những lá úa, rửa sạch và nấu. Không hiểu sao nếu được nấu trên bếp than thì dường như mùi thơm càng đượm càng nồng càng sâu hơn.

Nét đẹp truyền thống này là một nét văn hóa bình dị, gần gũi với cuộc sống con người. Giữ được nét đẹp ấy và lưu truyền cho đời sau là một điều rất cần thiết. Bởi ta hiểu, trên hết là sức khỏe, thì những giá trị của hương mùi già mang lại cũng rất đáng lưu tâm. Ngoài những ý nghĩa khác và cảm giác thư thái dễ chịu, hương mùi già cũng đưa ta về chạm ngõ tâm linh. Gột đi, trôi đi những xui rủi của năm cũ, mở ra sự hanh thông, thuận lợi cho một năm mới đang về. Điều này, sẽ làm cho lòng ta mềm mại, tâm ta tĩnh tại và đầu óc thư giãn vô cùng.

Tự tình với thời gian

S

​áng nay, từ trong một quán cà phê nơi góc phố thân quen, nhìn những chiếc lá rơi rơi theo gió trong cái nắng vàng nhẹ của những ngày cuối năm, lòng chợt thấy nao nao một cảm xúc. Từng giờ từng phút đang đi qua cùng những nỗi niềm đọng lại ở mỗi người. Những tán cây cao vút kia đã là chứng nhân của bao nhiêu những thời khắc ấy, và ta ngồi đây, bên ly cà phê này, cũng đã đi qua biết mấy mùa nắng mưa. Thời gian cứ đi qua, mỗi một khoảnh khắc là bao nhiêu chuyển đổi đang diễn ra với cuộc sống, con người. Có bao nhiêu điều đang diễn ra, có bao tâm tình ta muốn nói dưới chiếc bóng thời gian ấy.

​Thời gian là một cái gì rất xưa cũ. Nó đã tồn tại từ trước khi con người có ý thức về nó. Thời gian đã chứng kiến những hạt khô rơi rụng, mọc thành cây con rồi lớn lên, sinh sôi thành những cánh rừng, chứng kiến bao cuộc vật đổi sao dời của thế giới từ thời hồng hoang mông muội, trải qua bao nhiêu hưng thịnh và lụi tàn, bao rực rỡ và suy vong qua bao thời kỳ lịch sử. Mọi thứ đều biến thiên, chỉ có thời gian là vẫn lặng lẽ theo chuyển động của đất trời. Mọi thứ mà con người dùng để tính thời gian đều có tuổi, đều già đi, chỉ có bản thân thời gian thì vẫn vĩnh hằng, bất biến.

​Thời gian vẫn đang dịch chuyển, và mỗi một đời người chỉ là một khoảng ngắn của thời gian. Nó bắt đầu từ lúc một sinh linh được hình thành từ người mẹ, được sinh ra, lớn lên rồi già đi. Thời gian không chờ đợi ai, nó là một thứ vô hình, vô hạn, nhưng mọi thứ trong cuộc đời này đều là hữu hạn. Thời gian vẫn cứ trôi đấy thôi nhưng người ta vẫn nhắc nhau phải làm cho xong việc này việc nọ vì không còn thời gian nữa. Cái thời gian được nói đến ở đây là cái thời gian giới hạn cho mỗi việc, mỗi người, và trong cái giới hạn ấy, mọi cái đều phải tất bật vội vàng vì sẽ không còn kịp nữa. Cái cảm giác vội vàng ấy càng rõ rệt vào những ngày cuối năm, có vẻ như người ta muốn mọi thứ phải được hoàn hảo, tinh tươm nhất trước khi một năm mới đến.

​Tôi sinh ra và lớn lên ở cái thành phố nhỏ bé này, mỗi con đường góc phố đều in trong ký ức nhiều dấu ấn khó quên. Nhiều con đường với những hàng thông cao vút mang dáng đấp của phố núi hoang sơ ngày nào giờ đã được mở rộng khang trang, hiện đại. Đó là kết quả của một sự phát triển tất yếu, nhưng những người đã từng đi qua những hàng cây rợp bóng ấy chắc chắn sẽ có cảm giác nhớ nhung và hoài niệm. Cũng như góc phố hôm nay tôi ngồi đây một thời chưa xa chỉ là một con đường nhỏ trơn trợt mỗi mùa mưa. Hàng cây cao thẳng tắp này đã giữ lại dấu vết của thời gian với biết bao mùa lá rụng, bao nhiều chồi non đã vươn lên thay thế. Con đường ấy tôi đã đưa những đứa con của tôi từ lúc đi trường mầm non, tiểu học rồi trung học. Bây giờ thì hàng cây đã cao vút, toả bóng mát, có cả những cây đã phải chặt đi qua những mùa mưa gió, tôi cũng không còn chở con đi nữa vì các con đã lần lượt trưởng thành.

Thời gian cứ lặng lẽ đi qua, mang theo những buồn vui của những kiếp người, những đổi thay của nhân tình thế thái, những vần chuyển của đất trời, những biến thiên của vạn vật.
​Thời gian vẫn ở đó thôi, nhưng với mỗi người thì có những cái đã mãi mãi là quá khứ. Không ai lấy được những ngày đã qua. Cũng là những ngày cuối năm, những ngày sắp Tết, nhưng những cái Tết bây giờ với tôi đã khác xa những cái tết mấy chục năm về trước, khi tôi còn là đứa trẻ thơ sống cùng cha mẹ và anh chị em dưới một mái nhà. Vẫn ngày, vẫn tháng, vẫn năm, nhưng bao nhiêu người cũ đã đi vào một miền xa vắng không còn tìm lại được nữa. Tôi nhớ sự tất bật của má, tiếng thở dài của cha mỗi khi năm hết tết đến vì những nỗi lo toan cho đàn con, cho một sự đầy đủ nhất có thể. Tôi nhớ tôi cùng bạn bè hàng xóm mỗi sáng mùng một lại xúng xính quần áo mới chạy ra đầu ngõ để nhìn ngắm nhau và tự thấy mỗi đứa đều như lớn lên và đẹp lên rất nhiều dù thời gian vừa đi qua là mới chỉ một ngày. Những món ăn dân dã của một thời thiếu thốn luôn ngon và còn mãi trong tâm trí dù bao nhiêu năm tháng đã đi qua, người già đã ra đi, người trẻ lớn lên và cuộc sống vẫn đang tiếp nối.

Thời gian vẫn đang trôi đi và với mỗi một người, những thành tựu họ đạt được là sự khẳng định dấu vết của thời gian, để nó không là vô nghĩa. Những đồi hoang khô cằn, những bãi đất sình lầy với bàn tay sáng tạo và sự cần cù đã thành những trang trại, những khu du lịch sinh thái với cây,lá, hoa được trồng và chăm sóc, tạo nên một khung cảnh thật mượt mà và thích thú. Thời gian đã đưa những người thân yêu cũ rời xa nhưng cũng theo thời gian, mỗi người lại có thêm những người thân yêu mới để cuộc sống luôn là tiếp nối những yêu thương san sẻ. Đứa trẻ thơ ngày nào còn rụt rè nhút nhát trong vòng tay mẹ giờ cũng đã là mẹ. Những đứa bạn thời chăn trâu cắt cỏ với mái tóc lơ thơ cháy nắng giờ cũng đã là ông là bà với mái tóc hoa râm. Chính những đổi thay ấy là dấu vết của thời gian.

​Thời gian vẫn đang trôi qua cửa khi cái nắng chiều nhạt dần và màn đêm dần bao phủ. Người người đều vội vã làm xong những công việc trong ngày. Thời gian hiện trên độ mỏng dần của quyển lịch treo tường. Chỉ còn vài ngày nữa thôi, thêm một năm nữa sẽ qua. Thời gian vẫn đang nhích dần…Lặng lẽ!

Điều chưa đặt tên

Phố đã lên màu trưa, mưa cũng vừa ngớt. Muồng hoàng yến vẫn bung lụa sắc vàng óng ả trong mưa, hàng phượng vỹ bên đường Cổ Ngư đang rũ nước, rì rào, thắp lửa, khi được hong khô bằng cơn gió và những tia nắng chiếu xiên qua lớp bụi mưa còn sót lại. Mặt hồ Tây bỗng xuất hiện một vệt dài, rộng, ngang mặt hồ, nửa hình tròn với rất nhiều màu sắc. Của cam, đỏ, vàng, lam, lục, chàm và tím. Cầu vồng…đúng rồi, là cầu vồng.

Ngồi trong quán cà phê đường Cổ Ngư, trông ra hồ Tây. Qua khung cửa kính, giữa trong và ngoài quán. Tách cà phê bên tôi vẫn đang rơi từng giọt từ từ, đều đặn trên thành cốc, giống như những giọt mưa khi nãy rớt trên mặt kính, hình thành, rồi lại vỡ tan. Đến, đi, không báo trước, không giã từ. Có những thứ chẳng gọi được ra tên, nhưng lại khiến cho con người ta có lúc vẫn nghĩ đến.

Mưa bao giờ cũng rất dễ gợi nỗi nhớ, có thể day dứt, nhưng chắc chắn không làm con người ta buồn đến bi lụy. Đâu đó, vẫn có người chọn cho mình cách cô đơn, yêu sự cô đơn, nhâm nhi cốc cà phê, thả hồn mình vào bản nhạc không lời nào đó. Phải chăng, như vậy sẽ cảm thấu được sự đắng đót trong hương vị cà phê, hay đôi khi đắm chìm vào sự độc hành, cùng với xúc cảm dâng trào trong nỗi cô đơn với chính bản thân? Càng sâu sắc bao nhiêu, hình như con người ta lại càng cô đơn hơn thì phải. Nhưng chắc chắn, có nỗi cô đơn, có nỗi buồn, lại khiến cho con người ta biết yêu và biết sống đẹp hơn.

Cầu vồng

Cầu vồng bắc qua giữa ước mơ và hiện tại. Cuộc sống này sẽ tẻ nhạt biết bao, khi con người ta không có mơ ước, không tin vào mơ ước.

Tôi đã từng nhìn thấy màu sắc cầu vồng sau cơn mưa. Ấy là lúc tôi còn là một cậu bé 6-7 tuổi, sống với ông bà ở dưới quê Hải Phòng, cạnh con sông Luộc. Lúc đấy, tôi chưa biết đó là cầu vồng, chỉ biết rằng một vệt dài, rộng giăng ngang chiều trong khoảng không vô định, với rất nhiều màu sắc, trên cánh đồng, khi tôi đang theo bà làm cỏ lúa.

Chẳng thể gọi được hết tên các màu ấy, vì tôi còn nhỏ.Bà nói, cầu vồng đấy con, tôi reo lên thích thú. Bà nói tiếp, nếu con gửi lên đó mong ước của mình, thì cầu vồng sẽ biến điều đó thành hiện thực, khi con trưởng thành. Tôi tin điều bà nói. Trong mong ước, tôi muốn xây cho bà một ngôi nhà thật đẹp trên cầu vồng. Bà nói, “Cha bố con, lúc con lớn rồi thì bà đâu còn sống nữa mà xây nhà cho bà…” bà mắng yêu tôi như thế, nhưng bà cười ngời hạnh phúc với câu nói ngô nghê của tôi. Tuổi thơ tôi ngập ngời ảo ảnh cầu vồng nhiều màu sắc và hình ảnh của bà, hoà mình bên từng gốc rạ, vấn vít nắng thơm, ngái nồng của rơm khi mưa về ngập nước.

Cầu vồng bắc qua giữa ước mơ và hiện tại. Cuộc sống này sẽ tẻ nhạt biết bao, khi con người ta không có mơ ước, không tin vào mơ ước. Tôi luôn nghĩ và tin như vậy suốt tuổi thơ của mình. Bởi cầu vồng rất đẹp và rực rỡ, nhưng lại không thể chạm vào. Vừa hư vô, nhưng lại có thật. Cầu vồng là chuyện của thiên nhiên, xuất hiện, rồi lại tan biến vào không gian. Để những trẻ thơ mải đong đưa giấc mơ nồng. Nửa hình cong vòng tròn cũng làm nên hạnh phúc.

Chiều nay, về đến đầu làng, vắng bà…con đường quê cũng như thưa dần. Tôi nhớ tới mùi cơi trầu của bà, nhớ mùi vôi bà têm vào lá trầu. Chiếc khăn đen mỏ quạ, chiếc áo nâu đã sờn nhiều năm, mà cứ mỗi dịp Xuân về, bà mang ra cầu ao ngồi nhuộm lại. Bao nhiêu năm rồi vẫn thế, bà dành dụm là để thương con, thương cháu, chẳng sắm sửa cho mình.Tôi nhớ lắm bà thường mắng yêu.”… cha bố mày, áo mặc có vừa không con…ăn có ngon không con…”

Tôi vẫn nhớ, dáng bà tôi liêu xiêu gánh mạ, gánh cả hồn vụ Xuân. Bà gánh cả chiều hôm trong nắng phai. Xuân về trên quê hương tôi, bao la trên cánh đồng, bên cánh võng của bà ru tôi năm xưa. Xuân gợi niềm thương, nỗi nhớ trong tôi. Tôi như nghe thấy Xuân bồi hồi đâu đó, gói bâng khuâng trong lòng, cùng với tiếng vỡ oà từ ngày xa xưa. Dạ bần thần, mắt khe khẽ cay, nhớ bà…vắng xa đã lâu … Bà gánh cả nắng xuân tuổi thơ và ước mơ về cầu vồng của tôi đi…

Vài hôm nữa, tôi sẽ xa Hà Nội, biết bao giờ gặp lại. Tôi nhớ Hà Nội cả lúc trời mưa, nắng nhạt rơi thầm lặng, khi cơn mưa vừa dứt, cơn gió đi ngang chỉ còn bụi phố. Dường như con người ta càng trưởng thành, thì ít nhìn thấy cầu vồng hơn thì phải, bởi chẳng mơ mộng, viển vông giữa cuộc đời cười, khóc, gom suy tư từ xa, dù phiền muộn đến ngập lòng. Càng trưởng thành, truyện cổ tích ngày xưa càng trở nên nhạt nhẽo. Tự dưng ta thèm được hát giữa cuộc đời, không gieo điều ước nhỏ nhoi, bởi cũng chỉ giống như giọt nước đi tìm mặt trời. Cơn gió mạnh đi qua, bụi nước vỡ nhoà, long lanh, rực rỡ biến mất, chỉ còn lại khoảng không, trống rỗng, bâng khuâng…

Phía sau cơn mưa có thể là cầu vồng, rất đẹp, cho dù không thể chạm vào. Chiếc lá cuối mùa vẫn còn muốn rụng chậm, nặng trĩu, cố níu kéo thời gian trong cuộc viễn du tìm mặt đất của mình.

Vì thế, đừng bao giờ ngừng yêu cuộc sống này…bởi nếu không còn cầu vồng trên nhân gian, cổ tích sẽ chết trong ngày mưa, điều chưa đặt tên, đôi khi cũng đã là một phần trong cuộc sống. Ta thèm được cười giống trẻ thơ, thèm được vô tư, gởi gắm ước mơ giống chúng, những thiên thần cuộc sống đầy yêu thương…

Chim én tuổi thơ

Ngày tôi còn nhỏ, nhà tôi chỉ là một ngôi nhà tranh vách đất, giống như nhiều nhà khác trong một phố chợ nghèo.
Chẳng biết từ lúc nào và như thế nào, có một đôi chim én làm tổ ngay trong nhà tôi, chỗ nuộc lạt buộc hai cây vầu làm rui mè trên mái. Tổ chim to chừng cái bát ô tô, kết bằng những cọng cỏ khô hay những sợi rơm khô, lá khô gì đấy.

Bấy giờ đang là mùa xuân, tiết trời ấm áp. Chim én theo bầy xập xòe trên mái phố lô xô. Chúng nối đuôi nhau bay lượn. Lúc thì vút lên cao, giang hai cánh bay vào bầu trời mờ đục. Lúc thì sà xuống thấp, chao nghiêng, là là trên con đường hẹp giữa hai hàng phố nhỏ. Có lúc chúng đậu thành dãy dài trên những sợi dây điện dọc phố, rỉa cánh rỉa lông, bình thản nhìn những người đi đường.

Đôi chim én làm tổ trong nhà tôi cũng suốt ngày bay đi bay về. Chúng vụt vào nhà, đậu trên xà ngang, nhảy nhót một lúc lại vù bay đi, tiếng chim vỗ cánh nhẹ như gió thoảng. Lắm khi chúng cứ loanh quanh bên tổ, ngó nghiêng khắp nhà.

Có người bảo chim én về làm tổ trong nhà là điều tốt lành, may mắn. Có người lại bảo thịt chim én không ngon nên không ai bắt chúng. Chẳng hiểu thế nào! Cha mẹ tôi thì suốt ngày bận bịu với công việc nên chẳng quan tâm gì đến chuyện chim chóc. Chỉ bảo: có mấy con chim trong nhà cũng vui. Còn tôi, không hiểu sao hồi đó không bao giờ tôi nghĩ đến chuyện rình bắt hay bắn chim, chỉ để ý đến chúng với sự tò mò, thích thú của một đứa trẻ.

Phố chợ của tôi ngày ấy nghèo và buồn. Tôi cũng như những đứa trẻ trong phố một buổi đi học, một buổi chỉ quanh quẩn ở nhà. Cho nên, những con chim én đã đem lại bao niềm vui cho chúng tôi. Cả bọn thường tụ tập ở nhà tôi, hết nhòm vào tổ chim lại quay ra bàn tán đủ thứ chuyện về chim. Không biết chim én ăn mồi gì nhỉ, lỡ chúng bay lạc không biết đường về tổ thì sao… Chúng tôi cứ nói những chuyện vẩn vơ không đâu. Rồi lại ra đứng dưới hàng hiên, ngắm nhìn bầy chim én bay lượn trên trời.

Chim én đã cho chúng tôi những niềm vui nho nhỏ như thế. Hết mùa xuân rồi sang mùa hè, đôi chim vẫn ở trong nhà tôi. Rồi chúng đẻ được mấy con chim con. Chim mẹ nuôi chim con như thế nào, dạy chúng bay ra sao tôi cũng không nhớ nữa. Chỉ biết, mỗi khi nhìn những con én nhỏ líu ríu bên chim mẹ, tôi thích thú vô cùng.

Một hôm, tan học về, theo thói quen tôi lại đứng kiễng chân trên ngưỡng cửa nhìn lên tổ chim én. Tổ chim trống không, chẳng thấy con chim nào cả. Tôi chạy ra chạy vào, thấp thỏm ngóng chờ…Đến tối, cũng chẳng thấy tăm hơi lũ chim đâu. Tôi bỗng thấy nhà trống trải lạ.

Đó là những ngày cuối thu, cái rét đã len tới từng góc phố. Những cây sấu, cây bàng đã lặng lẽ thả những chiếc lá khô xạc xào trên đường vắng. Chim én bay về phương Nam tránh rét. Chúng sẽ trở về đây khi mùa xuân sang. Biết vậy nhưng tôi vẫn thấy buồn, như vừa phải xa một người bạn thân thiết.

Rồi gia đình tôi chuyển đi sinh sống ở một nơi khác. Không biết những mùa xuân sau, én còn về làm tổ trong ngôi nhà xưa của tôi không? Ôi những con chim én, chim chở mùa xuân, đem niềm vui đến cho mọi nhà. Riêng với tôi, chim còn lưu giữ những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ, để mỗi khi xuân về, ngắm những cánh én bay ngang trời, tôi lại bồi hồi nhớ về những ngày tháng yêu thương xa xưa nơi miền quê yêu dấu.

Bay đi bồ công anh

Nhớ ngày còn thơ bé, vào những buổi chiều tà mùa hạ, tôi thường hay theo chú út men theo triền đê con sông Luộc để xem chú thả diều. Cũng chính nơi đây tôi bắt đầu để ý tới một loài hoa cỏ dại ít hương, kém sắc nhưng lại luôn hướng về phía mặt trời để mọc.
Khi cánh diều no gió chính là lúc tôi thích mình được nằm xoài lên bãi cỏ mà ngửa mặt nhìn trời, ngắm những áng mây trắng khẽ vờn bay qua cánh diều đang vi vu bồng bềnh trong gió…

Rải rác trên bãi cỏ bên cạnh mọc lên những bông hoa màu vàng nhạt, nhìn giống màu của nắng, có những bông khi tàn lại tròn tròn màu trắng rất xinh giống những nhúm bông được ai vo lại có cả que cắm xuống thảm cỏ xanh. Chúng mọc thành từng cụm trải dọc theo bên triền đê trông rất dễ thương. Chúng cứ rung rinh, rồi ngả nghiêng tựa vào nhau như đang khiêu vũ với từng vũ điệu của ngàn cơn gió mang đến.

Đôi khi tôi nhìn thấy những cánh hoa li ti trắng ấy khẽ tung mình bay rất cao lên không trung, những đốm trắng ấy lại có lúc xoay tròn trong không gian bay nghiêng, rồi lơ lửng một hồi thì lại theo cơn gió cuốn chúng bay đi rất xa… Cánh hoa trắng xinh ấy sẽ bay về đâu? Tuổi thơ tôi đã nhiều lần tự hỏi. Có lần tôi muốn ghé miệng vào cánh hoa thổi thử, tức thì chúng cũng khe khẽ bay lên…

Tôi thích chí cười vang khi ví chúng như cánh diều tuổi thơ của riêng mình vậy. Cánh diều không dây đấy cứ theo tôi hoài những ngày tuổi thơ nhất là lúc được dịp cùng chú đi thả diều trên con đê sông Luộc nơi miền quê tôi.
Tôi không biết loài hoa đấy tên gì, chỉ biết rằng chúng rất gần gũi với tôi suốt những năm tháng tuổi thơ. Tôi hay nhớ về chúng và gắn cho chúng cái tên để dễ nhớ với riêng mình, tôi gọi chúng là hoa bông.

Lớn lên có dịp tiếp xúc với loài hoa dại này nhiều hơn, tôi mới biết đó là hoa bồ công anh. Hoa không vàng tươi như dã quỳ phố núi, không ngào ngạt như hoa ly, không kiêu kỳ như những đóa hồng nhiều gai đài các, mà thật dung dị, thanh tao. Hình dáng của hoa cũng đơn giản, lá của chúng hình lưỡi mác, không cành, lá mọc ngay tại thân. Khi mới nở hoa có màu vàng nhạt, đến khi bắt đầu tàn đi thì dáng hoa hình cầu mang màu trắng giống như bông.

Bồ công anh có thể mọc lên ở bất kỳ đâu, miễn là nơi đấy có gió và đầy nắng vàng. Hoa nở rồi tàn sẽ phát tán hạt và cánh hoa đi khắp nơi khi có gió đến. Ở những cánh đồng, ở những nơi bỏ hoang, vệ cỏ, triền đê có thể nhìn thấy bồ công anh.

Hoa bồ công anh giản dị, khiêm nhường, rất đỗi dịu dàng và luôn hướng về phía mặt trời khi nở. Những bông hoa vòng tròn vươn mình lên trong nắng ấy đã khiến những cơn gió vô tư cuốn theo rồi tạo thành một hình tròn hạnh phúc để biết bao người cũng có chung một cảm nhận.

Hoa bồ công anh mang thật nhiều ý nghĩa đẹp đẽ cho tuổi trẻ, tuổi yêu thương, trong trẻo trong tình yêu đôi lứa mà bất cứ ai đã ngắm nhìn bồ công anh dù chỉ một đôi lần cũng không thể nào quên được. Bồ công anh luôn mang đến cảm giác yên bình… Nơi nào bồ công anh xuất hiện, quang cảnh ở nơi đó sẽ hữu tình và đầy thơ mộng.

Cánh hoa tuy nhỏ nhoi, mỏng manh nhưng lại mang trong mình nhiều thông điệp tích cực cho cuộc sống, cho tình yêu… Bồ công anh cứ tung mình trong gió đầy kiêu hãnh. Chỉ có đất là hiểu nên cứ lặng thầm ngắm nhìn bồ công anh hạnh phúc, vậy mà có đôi khi đất vẫn đem lòng hờn ghen với gió. Bởi có gió rồi bồ công anh sẽ xa đất mà bay… Trời gửi nắng cho hoa để lòng hoa kết mật, gió mang hoa theo cùng để đời hoa thủy chung.

Trong buổi sương ban sớm, chỉ chờ nắng lên, những nụ hoa bồ công anh màu vàng nhạt lặng lẽ nở dưới nắng vàng, rồi từ từ chuyển sang màu trắng như bông. Bông hoa nghìn cánh ấy tròn vành vạnh mà mỏng manh để rồi gửi cả lòng mình lên khoảng trời mơ ước, nơi có giấc mơ xanh… Bồ công anh ơi… cứ theo gió mà bay đi… bay đi đến nơi nào mà gió mang đến… Nơi ấy bồ công anh sẽ neo đậu giấc mơ xinh của mình.

Đã mấy chục năm trôi qua, chú út của tôi giờ đã về với miền trời xanh mây trắng. Sớm nay, tôi lặng thầm bên cánh đồng tràn ngập bồ công anh khi bình minh vừa hé rạng. Nhìn những bông hoa hình tròn như ngàn sao trên cánh đồng đầy sắc màu, tôi lại muốn nhặt thêm gió để vào môi hoa khi thầm tiếc một thời tuổi trẻ đã đi qua…

Bồ công anh chẳng bao giờ đơn lẻ, chẳng bao giờ nở một mình cho dù là ngắn ngủi khi đời hoa sớm nở tối tàn nhưng đã luôn làm tròn sứ mệnh khi chỉ chờ gió lên mà trao đi hết yêu thương của mình. Bồ công anh mong manh là thế nhưng lại ấp ủ trong mình một hoài bão lớn khi lan tỏa niềm hạnh phúc tới muôn nơi…

Sống trong đời sống cần có một tấm lòng... Để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi... Để gió cuốn đi... Trịnh Công Sơn

Giáo đường chiều không em

Như không em một chiều giáo đường, như chưa quen một ngày vô thường, như chưa quên một đời yêu thương. Chiều không em, những buổi chiều nhỏ nhoi thánh giá.

Tôi không nhớ rõ mình bắt đầu làm thơ vào năm nào nhưng đây là bài thơ tôi viết khi bắt đầu vào trung học, nghĩa là khoảng năm tôi mười sáu tuổi. Mười sáu tuổi, chưa biết tình yêu là gì, nó ngọt hay mặn, cay hay đắng, chua hay chát chỉ biết cứ phải bấn loạn và màu mè như vậy… Dường như tuổi trẻ là những tiếng chuông reo tự tâm hồn. Một tiếng chuông reo, một tiếng chuông ngân cũng đủ làm người ta dư ba một đời. Những tiếng chuông ấy đã báo hiệu cho bạn biết niềm vui hay nỗi buồn, mà dù sao cuộc đời cũng là những chắt chiu từ vui buồn ấy.

Anh chết lặng trong giáo đường nhạt nắng
Chiều vắng rồi gió cũng phong rêu
Em không đến mình anh không đốt nến
Thánh ca buồn nên vẫn đau thương

Ở ngoài kia tận cuối con đường
Chiếc lá mỏng dường như xanh xao quá
Không có em chúa cũng thành xa lạ
Mình qua chiều chớp mắt phiêu linh

Chỉ có anh một mình vẫn lặng thinh
Nghe chuông lắng thành hình kỷ niệm
Cánh chim hư vô nóc nhà thờ thoáng hiện
Cũng mất hút vào vợi diệu em ơi…

Vài câu thơ chẳng làm chững chạc một con người, vài câu thơ cũng chẳng nhỏ bé một con người, Có điều đọc lại thơ mình viết từ nhiều năm trước tôi thấy bóng tôi như bóng chuông ngân. Tôi ngoại đạo nhưng lại có duyên nợ với bóng hình nhà thờ trầm mặc, những tiếng chuông vằng vặc nhấp vào xa vắng, và áo trắng em một sớm heo may.

Thời cấp hai, học ở trường chuyên thị xã Thái Bình ( không hiểu sao tôi vẫn thích gọi Thái Bình là thị xã mặc dù nó đã lên cấp thành phố nhiều năm nay ) ngôi trường nằm kế bên nhà thờ và lọt thỏm trong khu giáo dân, ngay cả các phòng học cũng kế thừa lối kiến trúc cơ đốc.

Nhà thờ và những vui buồn xóm đạo đã tan chảy vào đám hồng cầu của tôi tự bao giờ không hay, lúc nào nó cũng có vẻ gì đó thanh vắng, buồn khổ và rối rắm yêu thương.

Lên đại học, nhiều năm dài tôi trọ học ở một gia đình có đạo chính thống thành thử tháp chuông nhà thờ cứ dần cao vút trong tâm tưởng, tôi thường xuyên đi lễ với Nga và Loan, hai đứa em mà tôi từng kể trong  “Mùa đông của tôi và thỏi son ngày 8 tháng 3”, có những chiều buồn tôi lang thang dọc những biên ải yêu thương Hà Nội, gói ghém nhà thờ vào  một chiếc máy ảnh Liên Xô cũ kỹ.

Cuối năm 2012 dừng bước phiêu bạt, gác lại cánh buồm còn ăm ắp gió, tôi trở thành công dân của thành phố biển Vũng Tàu,  những ngày đầu tôi ở tại nhà khách của PVD trên đường Bình Giã phường 8, mỗi sáng đi cà phê, mỗi chiều đi tản bộ tôi lại ngang qua những tháp chuông ngân. Lục lại facebook đọc dòng cảm xúc năm nào:

“Ánh sáng lặng lẽ đi, bóng tối lẳng lặng về, bốn mùa bình thản ngọt ngào và đắng đót thời gian. Chỉ có ta, chẳng đánh cắp, chẳng nợ nần, chẳng xua đuổi mà sao vẫn sấp mặt, vẫn mải miết trên những con đường còn chưa quen gót.

Nơi nào là đồng cỏ, nơi nào là bình yên? Đã là ngựa hoang thì sao phải né vết thù? Đã là ngựa hoang thì sao biết mệt mỏi? Triết lý ấy đủ để ta sống một đời bình thường nhưng không tầm thường…”

Nắng dật dờ trên những gương mặt xa lạ, ngồi cafe, nghe mấy bản không tên của Vũ bất giác cũng muốn thành một làn khói trắng không tên…Những làn khói trắng, những tiếng chuông nhìn em dịu đắng, tiếng chuông là ảo ảnh của bóng hình, hay bóng hình lặng thinh trong giọt chuông ngân.

Buổi chiều, ôi những buổi chiều yêu thương, những buổi chiều từ bao nhiêu chiều đã vấn vương những lời buồn thánh. Những bước chân tôi mỗi lần đi ngang xứ đạo, cảm giác mình như một người vô hình dấn than vào những mênh mang của cõi Người.

Thì đây, vẫn là một bài thơ ngốc nghếc của một cậu học trò đã trót rủ bóng tâm hồn mình vào xứ đạo:

Xin em đừng trở lại
Tình nhớ đã nguôi ngoai
Xin em đừng thở dài
Ngại ngùng thương lên mãi
Quỳ trước chân tượng đá
Nhận một chút lạnh lùng
Thánh ca nào buốt giá
Mắt ta buồn cùng
Khói thuốc tím vô cảm
Bước chân qua ngang tàng
Xin em đừng trở lại
Chuông đang tan đang tan…

Ở đời có những món chưa đến tháng thì chưa nên ăn, chưa đủ tuổi thì không nên uống, chưa đầy năm thì không nên đọc. Vậy nhưng những vẻ đẹp của tình yêu loài người cứ hối thúc tôi bước đi,có tiếng chuông ngân xa hối thúc, có ánh mắt một giai nhân trong một cuốn tiểu thuyết tưởng chỉ là giấc mơ hoang đường hối thúc . Năm 14 tuổi tôi lại đắm mình trong “Tiếng chim hót trong bụi mận gai”. Điều đó thật điên rồ. Nhưng có cảm giác tôi thấy, tiếng chim đang lảnh lót trong bụi mận gai kia cũng như những giọt chuông ngân đẹp nhất, dẫn tôi vào thế giới của cái đẹp. Thế giới của cái đẹp trong veo như chuông đang tan, bình minh như chim vừa ngân, nhưng đó là một thế giới đánh đổi bằng những thứ cả đời tôi không dám chắc là mình có đủ. Vẻ đẹp luôn tựa lưng vào sự hi sinh…

Ra mắt cách đây hơn 40 năm nhưng tác phẩm  “Tiếng chim hót trong bụi mận gai”  vẫn khiến những người trẻ say mê. Những tình yêu say mê thường bao giờ cũng tạo ra những dư chấn say mê. Dư chấn ấy là tôi và các bạn. Không phải ngẫu nhiên mà cuốn tiểu thuyết này sánh ngang với văn học kinh điển “Cuốn theo chiều gió” ngay khi vừa xuất bản.

Tiếng Chim Hót Trong Bụi Mận Gai (tựa gốc: The Thorn Birds) là cuốn tiểu thuyết đầu tay của nữ y tá Colleen McCullough. Bắt đầu với truyền thuyết về một chú chim hót hay nhất thế gian và chỉ hót duy nhất một lần trong đời, Tiếng Chim Hót Trong Bụi Mận Gai xoay quanh lịch sử của gia đình Cleary mà trung tâm của nó là câu chuyện tình yêu giữa Meggie Cleary và cha đạo Ralph de Bricassart – một mối tình vừa trong sáng vừa táo bạo mà chỉ có thể gói gọn trong bốn chữ  “nỗi đau tuyệt vời”. Ôi những nỗi đau tuyệt vời, ôi những tiếng chim tuyệt vời và hỡi những tiếng chuông đang ngân bên đời ta. Tiếng chuông nào chẳng là những ký âm mà một người nào đó, nhiều người nào đó đang nguyện trước gió?

Giáng sinh sắp về hay giáng sinh đang chầu chực ở cõi lòng ta từ muôn ngày, từ muôn chiều, từ muôn đời, từ muôn những đêm anh nhìn em trăng lên, chuông lên, những vẻ đẹp từ những đôi môi ngọt mềm run run ca lên? Có ai dám sẵn lòng để trở thành một “nỗi đau tuyệt vời” kia không? Nỗi đau ấy đẹp hơn muôn ngàn lời hát em vang lên đêm thánh vô cùng.

Và chuông đã ngân rồi đấy, chuông đã xa rồi đấy, chuông reo vui, chuông cười trong mắt em reo vui. Đứng ở dưới chân Chúa, đứng dưới tháp chuông hiền từ giáo đường, nơi mà tôi không thuộc về, nơi mà Chúa không thuộc về, nơi Kinh Thánh không thuộc về, đó chính là tình yêu của bạn.

Và tình yêu ấy xin hãy như tiếng chuông, ngân xa, reo vui, an nhiên. Tôi không biết bạn cất lên âm thanh ấy bằng cách nào, nhưng mỗi người đều có sứ mệnh với tiếng chuông đời mình.

Dù là vắng em hay có em thì giáo đường luôn ấp ủ những giấc mộng lành. Và nếu là chim đừng ngại ngần những nỗi đau ngân…

Nhật ký dành cho mẹ

Tôi là Vương Thư

Thành viên của Tản Văn Hay từ 6 tháng 3, 2020.

N gày nắng!
Con tỉnh giấc khi ánh nắng len qua ô cửa sổ. Những tia nắng lấp láy như đang nhảy múa đón chào ngày mới, tia nắng ấm áp và đáng yêu vô cùng. Ngày mới bắt đầu với niềm phấn chấn bởi ánh nắng vàng ươm đem đến.

Con chuẩn bị bữa ăn sáng thật gọn lẹ và bắt đầu cho một ngày làm việc bận rộn. Trên con đường quen thuộc dẫn con đến trường tia nắng vẫn cứ nhảy nhót bên con không rời, con dõi nhìn theo ánh nắng và bao kí ức lại hiện về. Đó là ánh nắng ban mai gọi mẹ ra đồng, con nhảy nhót phía trước để được đồng hành cùng mẹ.

Con nhớ ngày còn bé, con vẫn thường được mẹ cho ra đồng như một phần thưởng vậy. Chỉ là cùng mẹ ra đồng rồi ngồi trông mẹ cấy lúa, dỡ khoai, ngồi chán lại chạy bắt cào cào, châu chấu chờ mẹ hết buổi lại ra về. Con cũng nhớ những ngày nắng gắt mẹ vẫn phải phơi mình để phơi cho hạt lúa, bông ngô được khô khén. Và rồi con lại nhớ mẹ, nhớ rất nhiều mẹ ạ!….

Ngày mưa!

Hôm nay thời tiết quê mình đỏng đảnh quá chừng. Hôm qua còn nắng gay nắng gắt thế mà sau một ngày trời lại mưa lạnh. Cơn mưa đến vội nhưng cứ dùng dằng chưa chịu dứt khiến con cảm giác lành lạnh mẹ ạ. Mưa khiến con nhớ những món ăn ngày cũ mà mẹ thường làm cho chị em con. Đó là món khoai sát xéo, thứ khoai lang sát phơi khô đem nấu cùng nếp Điện Biên thơm lừng rồi cho vào nào đỗ, nào lạc và cho cả đường kính nữa. Chị em con chơi chẳng trọn vẹn bởi mắt luôn hướng về phía mẹ và nồi khoai cứ sùng sục reo vui. Và mẹ ơi con vô cùng nhớ mẹ!

Sáng!

Con thường thức giấc khá sớm và hôm nay cũng vậy. Lần thức giấc này con quyết tung tấm mền và dậy bắt đầu một ngày mới. Con xuống bếp nấu cơm rồi cắm phích nước sôi. Nước lăn tăn sôi đưa con về những ngày thơ ấu. Ngày ấy, mỗi sớm mai mẹ đều thức dậy thật sớm. Mẹ nhẹ nhàng nhóm bếp và nấu nồi cơm gạo trắng để chuẩn bị bữa sáng cho cả nhà. Ngày ấy được ăn một bữa cơm no cũng đã hạnh phúc. Bưng bát cơm đầy chan nước tương mẹ tự ủ đã cảm thấy khoan khoái và sung sướng lắm. Mẹ ơi, bữa cơm sáng hôm nay đủ đầy mà không còn mẹ nữa. Con không thể cầm lòng, nước mắt lại rơi tuôn…

Trưa!

Con đi làm về đúng lúc gần 12 giờ. Trời mùa hè quê mình nắng cháy da mẹ nhỉ? Chân con được bảo vệ bởi lớp tất dày mà vẫn cảm giác nắng đốt réo da. Con đường về nhà đi qua cánh đồng quê vào mùa gặt. Rơm rạ phơi đầy đường, lúa trải dài cả mấy thửa ruộng, sân nhà người vàng ươm màu lúa mới. Mắt con lại nhòe vì nhớ chuyện ngày xưa, ngày con còn bé thơ, ngày con còn có mẹ. Ngày đó, cũng trưa hè như thế này, con chạy theo mẹ để đi gánh lúa về. Ngày ấy, việc vận chuyển lúa chủ yếu bằng sức người. Quãng đường đưa lúa về nhà cũng không hề ngắn. Con làm nhiệm vụ canh lúa để tránh kẻ xấu trộm mất còn mẹ cứ hết gánh này đến gánh khác đưa lúa về nhà. Con mải mê với cá, tôm, cua, cào cào, châu chấu và chỉ mong mẹ hãy lâu lâu mới xong việc. Con hư quá mẹ à. Và giờ con lại nhớ mẹ đến quay quắt!

Tối.

Kết thúc ngày làm việc bận rộn nhưng con chưa thể chợp mắt vì nhớ về mẹ. Con nhớ ngày xưa, cứ tầm giờ này mẹ lại nhắc chị em con đi ngủ. Mẹ dặn: Các con phải ngủ sớm để ngày mai còn dậy đúng giờ. Ấy thế mà chị em con vẫn còn nghịch một lúc lâu mới chìm vào giấc ngủ. Ngày ấy ba chị em con ngủ trên chiếc giường một của anh Hoan, tối nào cũng phải chơi trò tranh dằm một lúc mới yên tâm đi ngủ. Nhớ lại vẫn cảm thấy ân hận vì không chịu nghe lời mẹ, mẹ ơi!

Sinh nhật mẹ!

Hôm nay là ngày sinh nhật mẹ. Mẹ không còn bên chúng con để chúng con được ngắm nhìn và chăm sóc nhưng mẹ vẫn mãi trong tim chúng con. Vì vậy, dù chỉ còn là kỉ niệm, chỉ còn là kí ức nhưng theo thói quen con vẫn cứ tìm về bên mẹ. Xong buổi làm việc con chạy về chợ quê, ngôi chợ nghèo quê mình nơi cả đời mẹ gắn bó, nơi đó có những món quà quê dân dã mà mẹ thích. Con nhớ như in, mẹ con chỉ thích ăn bánh đúc, bánh đa bà Phú. Cho nên dù muộn con vẫn cố tìm đến nơi cũ mà mẹ vẫn thường đến. Nhưng quá trưa, bánh của bà Phú hết rồi, con thẫn thờ ra về và nước mắt như chan. Con ghé lại quán bánh gói, bánh nếp mua tạm mấy cái về cho mẹ. Bởi ngày trước khi không mua được bánh đa, bánh đúc bà Phú mẹ cũng thường mua bánh gói, bánh nếp như vậy. Con nhớ như in mọi thứ về mẹ, mẹ ơi!

Sinh nhật con!

Mẹ ơi, hôm nay là ngày sinh nhật của con. Người đầu tiên con nghĩ chính là mẹ. Con nghĩ lại ngày này của mấy mươi năm trước mẹ đã đau đớn và hạnh phúc thế nào khi đón chào con. Sáng mai vì nhớ mẹ con đã phải vào nhà tắm mà khóc một mình. Nhớ về những hi sinh của mẹ để con có ngày hôm nay. Con nợ mẹ quá nhiều mẹ ạ!

Sinh nhật cha.

Ngày sinh nhật cha con dành trọn nửa ngày để cha được vui vì con biết nếu con không về cha buồn nhiều lắm. Ngày còn mẹ, ngày mẹ còn khỏe, sinh nhật cha, mẹ chuẩn bị thật chu tất và bữa đó chị em con lại tề tựu bên mẹ cha. Ánh mắt cha ngập tràn niềm vui và mẹ cũng vô cùng hạnh phúc.

Máu của con khởi nguồn từ dòng máu mẹ. Can xi trong xương con rút từ xương mẹ. Nên bao giờ, ở đâu con cũng luôn nhớ mẹ. Nhưng con sẽ cố gắng để mẹ yên tâm, nhẹ bước nơi cõi Phật mẹ nhé!

Tình cốm

Mỗi độ thu về là cốm theo chân các chị dẻo bước trên khắp con phố Hà Nội. Quê hương của cốm gần Hà Nội nên những món ăn ngon được chế biến từ cốm mặc nhiên là đặc sản của đất Hà thành. Nhất là cốm còn được làm thành những chiếc bánh đóng vào hộp đem đi tham gia vào sự kiện quan trọng nhất của đời người, nam thanh nữ tú bưng từng mâm bánh cốm trang trọng của họ nhà trai đi dạm hỏi nhà gái.

Đến nhà ai có công việc giỗ chạp thì chục bánh cốm cũng khá tinh tế để gia chủ thắp hương. Bạn gái ngồi với nhau gặp mùa cốm, giở gói cốm tươi ra dúm dúm tay vừa ăn vừa chuyện rất chi là thú vị, có chị mua thêm vài quả chuối chín bẻ ra chấm với cốm, thấy sao hương vị hợp nhau thế chứ.
Xứ lạnh mùa đông Vancouver về sớm hơn quê mình, ngoài sân những cánh lá phong đỏ rơi nghiêng theo từng cơn gió, đem cái rét tái tê bên cửa sổ. Ngày nghỉ cuối tuần có thời gian để thư giãn và làm vài món ăn ngon quê nhà.

Gói cốm tươi được bọc qua hai lớp lá sen tươi, lá tươi như cốm, hai chiếc lạt rơm quấn ngang qua gói cốm thật duyên dáng, không khác gì so với cách đây ít ngày khi được bạn bè trao tặng làm quà trước khi lên đường. Lá sen vẫn tươi, mở gói cốm mà thấy bóng dáng thu như vẫn đọng lại trên từng hạt cốm.

Tình cốm

Hôm nay ở một nơi xa rất xa, gói cốm tươi như hôm qua mới bên mẹ, giờ con lại làm chả cốm, cốm xào cho cháu của mẹ và kể cho nó nghe những câu chuyện về cốm không chỉ là món ăn đơn thuần, cốm còn mang trong mình biết bao cái tình của riêng nó…

Tần ngần một chút sẽ đưa cốm về đâu, ở xa quê cốm tươi quý lắm, đem được cốm theo qua Thái Bình Dương gần hai mươi tiếng đồng hồ, còn qua khỏi trạm hải quan kiểm soát quả là may, mới thấm câu thành ngữ: “Của một đồng công một nén”.

Lại nhớ ngày xưa mẹ khéo tay lắm, món mặn cho thức ăn có chả cốm, ăn chơi có chè cốm, cốm xào. Hồi xưa không thấy ai làm xôi cốm như bây giờ, có lẽ xa xỉ quá chăng?

Con gái nhớn ngồi bên bếp chờ mẹ sai vặt, nhón tay bốc dăm hạt cốm ăn vã, chao là dẻo, ấy là thơm. Mẹ không dùng nước dừa tươi, trong cái chảo mẹ cho nước lã và mấy thìa đường cát trắng, thêm một thìa mỡ nước rồi khuấy nhẹ đun nóng lên, tiếp đến đổ bát cốm vào chảo nước đường và hạ nhiệt bếp xuống, tay vẫn đảo đều cho cốm ngấm.

Mẹ bảo không cần phải đảo nhiều quá làm nát cốm, cũng không xào quá lâu, chừng mười lăm phút là được rồi, lại cho thêm thìa mỡ nước bảo để cho bóng mặt cốm.

Mẹ không cho vani hay tinh dầu nước hoa gì vào cốm, hương cốm mộc có cái duyên riêng. Cốm xào xong cho ra cái đĩa dàn đều, có khi mẹ rắc lên trên đĩa cốm ít sợi dừa nạo trắng muốt, chắc để trang trí cho đẹp mắt là chính, có hôm mẹ rắc những hạt vừng rang vàng điểm cho đĩa cốm thêm phần hấp dẫn.

Chờ cho cốm nguội là thời gian sốt ruột nhất, tí lại đáo qua xem đã ăn được chưa. Ăn nóng thì nát, nguội quá có khi dai, ngon nhất là lúc đang nóng chuyển sang âm ấm, cảm nhận được mùi thơm cốm xào vấn vương mà độ dẻo cũng vừa. Trẻ con thích ăn cốm xào thế thôi, người lớn thì thêm ngụm nước trà.

Chả cốm thì khác hẳn với mua ở ngoài hàng, cốm tươi trộn với giò sống thêm ít thịt băm, gia vị ít thôi hành tỏi hạt tiêu nhiều làm nặng mùi mất thanh, chỉ cần nước mắm và mì chính là được rồi. Đảo đều cho các thứ nhuyễn vào nhau rồi cho từng thìa thịt cốm lên cái đĩa đem hấp. Hấp chừng mười phút rồi lấy ra chờ cho thật nguội mới rán. Chảo mỡ nóng vừa thôi đừng nóng quá, cho từng cái chả vào chiên, hạt cốm gặp mỡ nóng vừa tới nở rộp lên như hạt bỏng gạo, chả chiên xong bên ngoài hơi giòn mà bên trong vẫn dẻo mềm. Chả cốm cầm tay ăn mới thích.

Mẹ giờ tóc trắng mắt bạc nhìn xa xăm, không nhớ chuyện hôm nay, nhưng rất nhớ chuyện ngày xưa, chị giúp việc ra cổng rồi vẫn dặn với theo: “chị đi chợ mua giúp tôi hai lạng cốm về xào cho con Thỷ ăn, nó thích lắm, ở bên đấy làm gì có cốm mà ăn”!

Con gái giờ không còn bé bỏng để ăn vụng cốm của mẹ nữa, vẳng nghe tiếng mẹ chơi với ngoài cửa chợt thoáng buồn, không nhớ lần cuối cùng được ăn cốm mẹ xào là bao giờ, nhưng chắc sẽ không được mẹ xào cho ăn nữa, ngót chín mươi rồi thỉnh thoảng giữa buổi lại thắc mắc: “sáng giờ mẹ ăn gì chưa con nhỉ? ” Mẹ giờ quên nhiều đấy nhưng vẫn nhớ dặn: “cho mấy gói cốm vào vali đem về có cái mà ăn con nhé !”

Hôm nay ở một nơi xa rất xa, gói cốm tươi như hôm qua mới bên mẹ, giờ con lại làm chả cốm, cốm xào cho cháu của mẹ và kể cho nó nghe những câu chuyện về cốm không chỉ là món ăn đơn thuần, cốm còn mang trong mình biết bao cái tình của riêng nó…..

Miền sương tản phố

Đ ã rất lâu rồi, tôi chẳng còn tìm đến thói quen thời son rỗi, ngồi lên xe và lòng vòng ra những con đường ngoại ô để hòa mình vào mờ mờ sương phủ quanh bạt ngàn nương rẫy xanh rì mướt mát cà phê, cây cỏ.

Vậy nên, những hôm nào sương đỏng đảnh sà vào phố trong những buổi tinh mơ mờ tỏ hoặc những đêm phố đã lên đèn sương bất chợt sà xuống một đoạn đường nào đó trong những khoảnh khắc nhất định rồi tan loãng, tôi như người mộng du trôi trong lớp mờ mờ mát lạnh ấy với niềm thích thú vô cùng tận. Tôi gọi những khoảnh khắc ấy trên vùng đất mình gởi gắm thanh xuân là miền sương tản phố, một cái tên gợi lên bao mềm mại trữ tình cho phố, hay phải chăng là cho chính riêng tôi và một ai đó ảo mờ ở nơi nào đó xa xôi.

Cảm giác trôi trong sương là một cảm giác dịu dàng nhất của thiên nhiên dành cho cái đứa mang tâm hồn nhạy cảm như tôi. Và tôi trộm nghĩ, chắc đâu đó cũng có vài ba người lãng đãng giống mình khi cứ thấy sương buông lòng lại thẫn thờ mơ mộng. Công bằng mà nói, những ngày còn thơ bé, khi phải đạp xe phong phanh áo mỏng qua những cung đường ngoại ô về phố thị tìm con chữ, tôi đã từng ghét cái mịt mờ nhân ảnh mỗi sớm mai thức giấc. Cái áo ấm mỏng manh không đủ sức giữ ấm cho cơ thể đứa trẻ đang tuổi ăn tuổi lớn. Cảm giác âm ẩm thấm vào quần áo giữa những ngày sương giăng cũng khiến tôi khó chịu biết chừng nào. Chẳng hiểu những tháng ngày trở thành thiếu nữ điều kì diệu gì đã tác động mà làm thay đổi hoàn toàn cảm giác của tôi. Từ cảm giác khó chịu, tôi dần dà yêu cái se se âm ẩm của làn làn bụi rây lúc nào không biết nữa. Vậy đó, tình yêu ấy vẫn tha thiết đến tận bây giờ.

​Miền phố dày sương là đặc sản của xứ này. Phố trên cao càng thơ mộng hơn vẻ ngoài vốn có trong những khắc giờ sương sà vào lòng phố. Những con đường cánh võng nhấp nhô trong tinh sương còn ngái ngủ khiến cho phố như dài ra mãi. Tôi òa vào phố với những buổi sáng đầy hứng khởi sau ca tập yoga đầu ngày, tranh thủ khi mọi người chưa kịp túa ra các ngả đường, phố lúc này còn thênh thang lắm. Lúc ấy, tôi hít căng lồng ngực để đón những hân hoan an lành mà thiên nhiên đã thương mến gởi trao. Sương chùng xuống phố trong những sớm mai khiến cho phố thêm phần thi vị. Sương soi đèn vàng trầm mặc mang một vẻ liêu trai đến ngỡ ngàng. Và hẳn là trên những con đường trở về làng bản sương cũng kịp lưu luyến lá cành, để những mảng xanh um hai bên đường mòn được tiếp thêm sinh khí mà cho quả ngọt trái sai hứa hẹn mùa vàng.

​Tôi chạm miền sương tản phố trong một ca khúc cùng tên của một nhạc sĩ vùng đất hoa vàng mà cứ thẫn thờ. Cả một miền ký ức diệu vợi được đánh thức với những cảm xúc quá đỗi ngọt ngào. Pleiku yêu thương đi vào những âm giai bổng trầm da diết. Miên man với những lời thủ thỉ, Pleiku khoác lên mình màn sương mỏng và nhẹ nhàng đi vào thơ nhạc, vào những kí ức thẳm sâu của biết bao người. Từng ca từ rót vào lòng mở ra một phố sương yểu điệu, đằm sâu của “mái phố sương mù, miền dã quỳ đơm bông nở tràn đáy mắt em reo”. Sương Pleiku níu lòng lữ thứ, níu cả những người con lỡ trót xa quê nhưng vẫn đau đáu khôn nguôi.

Phố trong sương mà anh cũng trong sương. Cho dẫu thế sương vẫn là sương phốHoàng Trần

Dẫu biết rằng những ngày phố núi mờ sương sẽ làm cho nhiều tâm hồn thổn thức. Nhưng cũng hiểu thêm rằng cuộc sống mưu sinh trong nhờ nhờ hơi sương sẽ cơ cực rất nhiều. Tôi đi vào màn sương mỏng với niềm thích thú thụ hưởng. Nhưng có những chuyến xe xuyên sương lúc tảng sáng với kìn kìn rau củ quả cho kịp phiên chợ sáng, hẳn những đôi mắt căng đêm sẽ mệt mỏi vô cùng. Mới hiểu, đôi khi niềm vui của người này lại là nỗi buồn của người kia, hạnh phúc của mình hay đâu lại là những đắng cay ai đó. Sự thấu hiểu, cảm thông để dung hòa mọi thứ luôn là lời nhắc nhở trong lòng, để mình tiết chế nhiều điều. Nhìn vạn vật với những quy luật chung riêng để tự sửa mình cho hài hòa mà vẫn không mất đi bản ngã quả là một điều chưa bao giờ dễ dàng.

Miền sương này luôn là nơi tôi tha thiết. Để những ngày tản phố, tôi và phố như hiểu nhau hơn. Hiểu để thương, để những lúc đắn đo đi ở sương phố sẽ luôn là điều níu giữ, là nơi tâm hồn tôi quay về sau những mệt mỏi đắng cay. Ai cũng cần có chốn để neo giữ lòng mình trong bộn bề cuộc sống. Thì với tôi, miền sương tản phố luôn chứa đựng những ân tình. Tôi nương theo ân tình để cứu rỗi lòng mình. Và để được sống những tháng ngày thanh xuân từ tốn, dịu dàng đong đầy yêu thương.

Tác giả: Ngô Thanh Vân

Bún ốc Hà thành

Tôi là Nguyễn Thủy

Thành viên của Tản Văn Hay từ 26 tháng 8, 2019.

T ôi phải nhấn vào chữ Hà thành để lưu ý rằng, ở đâu và ai cũng có thể gặp hoặc chế biến món ăn dân dã mà không tầm thường này. Như hàng ngàn món ăn khác, ngoài sự lệ thuộc vào nguyên vật liệu của địa phương, người nấu phải biết cảm nhận yêu cầu kỹ thuật.

Không phải như lên Youtube dạy cho trăm cách chế biến, xem hoa cả mắt không hiểu bếp nào xịn, sư phụ nào nửa mùa! Hướng dẫn nhau món chuối ốc đậu nấu sền sệt và ghi chú: bún ốc Hà Nội, làm hoang mang, đau lòng con chuồn chuột, buốt ruột con dơi dơi cánh đệ tử bún ốc Hà thành. Đành rằng món ấy ngon lắm, chả gì cũng được thay thế khi ba ba không phải là ưu thế cho thần dân gặp lúc khó khăn, người ta bèn chế ra “chuối ốc đậu nấu giả ba ba”, để ăn kèm với cơm hay bún đều thích hợp. Nhưng nhất định nó không phải là đại diện cho bún ốc Hà thành.

Những người biết cầm tay 2 hào chạy đi mua nước ốc, về ăn cơm nguội thời phở mậu dịch 5 hào mới chắc chắn biết được cái ngon cái chuẩn của Bún ốc Hà thành. Ăn uống là thời trang, thay đổi chóng mặt, ừ thì cũng phải. Thời chúng tôi chỉ có bún riêu cua mới ăn kèm rau sống rau chuối bào, bún ốc tuyệt nhiên không ai ăn với rau sống chứ đừng nói ăn kèm với quẩy .

Thôi thì tùy ý thần khẩu thấy ngon là được. Nghe nói quê hương bản quán tên tuổi của Bún ốc ra đời từ Pháp Vân. Tôi không có dịp đến miền đất ấy, nhưng còn nhớ như in cái bát chiết yêu, sao nó lại hợp với món này thế chứ . Bún ốc có hai kiểu ăn Nóng và Nguội.

Nước canh bún ốc nguội thanh hơn, chỉ có nước luộc ốc pha dấm bỗng gia giảm như thế nào đó (nhìn rất đơn giản nhưng thực sự thì những những đệ tử của bún ốc lại mê mẩn hơn canh ốc nóng) được để trong cái can nhựa, khi có khách ăn bà chủ gánh bún mới lắc đều lên đồng nhất vị và trút ra bát, không có hành mùi hay cà chua xào trong đó, chỉ có màu đỏ của ớt chưng do thực khách nêm vào.

Hồi đó người ta ăn bún ốc nóng hay nguội đều chấm. Bà bán hàng múc nước canh ốc vào bát chiết yêu, đập đít ngoáy ra dăm con ốc mít, ốc bươu béo mũm giòn sần sật, hoặc xúc thìa ốc vặn cho vào. Bún lá hoặc bún rối để trong cái đĩa nhỏ. Tịnh không có rau sống gì đi kèm.

Nước canh ốc nóng thì hẳn là nước ốc luộc rồi pha với nước xương bay, thêm dấm bỗng, gia giảm nước mắm, mì chính. Phi hành đầu trắng cho cà chua vào xào nhanh, thêm tí màu hoa hiên cho bắt mắt mềm mại, đổ vào nồi nước canh ốc. Bún ốc thời xưa là quà ăn nhẹ bụng, phần đông sà vào hàng quà này là đàn bà con gái, không mấy khi thấy cánh đàn ông.

Còn nhớ có một câu chuyện cảnh giác, chỉ vì sự sành ăn sang chảnh, thêm tí mình chính dắt theo trong người cho vào bát canh nước ốc, mà mụ gián điệp Mai Hương trong truyện Nhóm rắn lục bị theo dõi và công an bắt được, để thấy mì chính cánh đã từng là sự xa xỉ hoang toàng ghê gớm thế nào.

Linh hồn của bún ốc ngoài dấm bỗng thơm chua dịu trong nồi canh, thì sự đối diện lại kết hợp một cách duyên dáng chính là bát ớt chưng. Nhiều người truyền miệng công thức chưng ớt, có đầu bếp còn tự tin khẳng định có thể dùng cho món bún bò Huế.

Không phải thế . Ớt chưng của Bún bò Huế có tỏi sả bằm, màu điều, ớt bột, ớt khô. Ớt chưng của Bún ốc chỉ có hành khô băm nhỏ, phi lên với ớt bột và ớt khô, thêm tí nước mắm.

Nhưng muốn cho ớt chưng thơm ngon thì người ta dùng mỡ lợn, hoặc nửa mỡ nửa dầu nếu kiêng béo. Dùng dầu ăn phi hành chưng ớt kém thơm thảm hại. Ấy là chưa kể, ngược với nước dùng phở phải trong mới ngon, thì nước canh ốc phải đục mới hợp nhẽ bởi dấm bỗng thật. Bát Bún ốc từ nửa vòng trái đất, tôi vừa viết vừa ăn, chỉ sợ sặc ớt chưng cay quá. Chạnh lòng tôi không không hiểu ớt chưng cay hay khóe mắt tôi cay. Bún ốc Hà thành!