Sáng nay Quảng Trị trở gió, Hà thành có lạnh lắm không? Từng làn gió lùa vào lòng ta lành lạnh, làm thức dậy nỗi nhớ về miền thương dấu cũ. Ta nhớ Hà Nội của mùa Thu hơn mười năm về trước, nơi ta đã từng đi thực tế trong chuyến tham quan của học sinh cuối cấp. Nơi dừng chân thoáng qua trên hành trình cuộc sống, lại trở thành niềm yêu dấu mãi giữa bộn bề quên nhớ của thời gian. Mà có lẽ những ai đã từng đến Hà Nội, nhất là độ Thu về, cũng sẽ thương mãi trong da diết tim mềm, thương hoài thương mãi mà thôi.

Ta đi trong Thu hôm nay bỗng nhớ da diết sắc vàng của mùa Thu nơi hoàng thành đất Bắc những năm nào đó. Một sớm Thu về đón lạnh đầu mùa giữa những dải phố dài xao xác hơi may. Một sớm Thu về bâng khuâng nắng cuối mùa hanh hao hờn dỗi. Ta nghe nôn nao hương Thu trong gió chớm mùa, thổn thức đưa tay gầy ôm tròn bao mùa gió di chân qua phố. Phố như rộng hơn ra và dòng người trên phố bỗng chậm hơn giữa muôn lối. Ta nhớ những con đường ngạt ngào hương hoa sữa, hương sữa như quấn quýt trên từng bước chân người.

Mặt nước Hồ Gươm lá vàng in bóng nước, đan những sợi thương sóng sánh buồn trôi dạt giữa dòng mơ, để mỗi khi có một cơn gió ngang qua mặt nước hồ thu lại ngập ngừng lay động. Ta nghiêng tay đón lấy vài chiếc lá thu phai, ngắm say sưa hàng lộc vừng đang đổi màu trên lá. Tiếng chuông chiều vọng từ nơi nào xa thẳm. Thấp thoáng trong sương mờ cầu Thê Húc mênh mang, mây trời bàng bạc cũng dịu dàng quá đỗi, nhè nhẹ ôm vào lòng cặn kẽ từng chứng tích của một thời huyền sử thiêng liêng. Vài cành liễu rũ bóng bên bờ lan can sát gần bóng nước, như cố soi mình vào tấm gương thu hiền lành ấy, bỗng thấy thấp thoáng thương những chiếc lá vàng vì thu mà rụng rơi lặng thầm trên bậc thềm ghế đá.

Ta yêu Hồ Gươm không chỉ vì những áng vàng thu lung linh đáy nước, ta thương Hồ Gươm bởi những chậm rãi hoài cổ rất riêng nơi mảnh đất này. Ta nhìn trong tơ trời nhàn nhạt có cụ già chậm rãi đi bộ dọc lối đi ven bờ hồ, chiếc áo thanh thiên mỏng nhẹ lay động trong gió, dáng cụ thong dong ngắm mây trời như gợi khắc cả một đời sóng bước cùng đổi thay. Ta ngồi lặng ven hồ ngắm ghế đá chiều nay, ngắm mây trôi giữa tầng không như đang những ngày thu cũ. Nghe trong gió khúc Trịnh ca trầm lắng, cúi xuống lưng chừng nhặt hòn đá đang lăn tròn giữa hai lối cỏ hoa. Lại thấy ta tan hoà giữa trời thu Hà Nội, lắng chìm hồn phách trong khoảng khắc thu vàng nơi mảnh đất bốn phương hội tụ của văn hiến nghìn năm. Ta thấy ta thương những kiếp người chầm chậm giữa lòng thu. Ta thương Hà Nội già, Hà Nội cổ kính, Hà Nội đẹp bởi những quắc thước phong trần hằn in trên những mái tóc muối pha sương của những người đã cũ.

Ta thương những cụ già vẫn quấn tóc đỉnh đầu, chiếc áo khoác mỏng không màu mè sặc sỡ và chiếc khăn voan mỏng quấn quanh cổ che gió che sương. Đôi vai gầy và dáng hình khoan thai đi bộ trên con đường ngập đầy lá vàng rụng là nét riêng của trời thu Hà Nội mà không có nơi đâu có được. Hà Nội không vội được đâu. Hà Nội kín đáo, e ấp, chậm rãi. Hà Nội từ từ giữa mùa sấu rụng, mùa của cốm Làng Vòng rong ruổi khắp đường lớn, ngõ hẻm. Sắc xanh của cốm gói trong lá sen như toả thu khắp từng cung đường của phố. Và sắc trắng dịu dàng của cúc hoạ mi phía sau ba gác của chiếc xe đạp giàng như nhắc ta nhớ cả một thời mùa Thu xa vắng. Lại tưởng như lắng chìm trong câu hát rất Hà Nội : ” ngõ nhỏ, phố nhỏ, nhà tôi ở đó”, để thương, để nhớ, để tìm, và đôi chân bất giác đi theo những con ngõ nhỏ giữa lòng thủ đô.

Ta thương từng gánh hàng rong trên đường phố Thủ đô, đó là quá khứ những ngày xưa rất cũ, đó là hồn quê của làng Việt thương mến, chân chất êm đềm cả một thời yêu dấu xa xôi. Hàng rong trên phố, trên đôi quang gánh cô thôn nữ, trên yên sau chiếc xe đạp mi ni, như gợi dậy cả hồn thu cũ, hồn xưa của một thời dung dị như sống dậy trong từng nốt thu mộc mạc. Thu hoạ sắc trên từng cánh hoa nhỏ, gom ngọc trời trong từng hạt cốm giòn. Thu phả trong gió hương sen, hương sấu. Thu se sẽ cho lá vàng rơi nghiêng thật nhẹ, để những hạt nắng vàng khe khẽ hát miên man. Phố cho ta những dịu nhẹ tha thiết nhất của lòng.

Hà Nội vào thu, miên man sắc vàng trên từng con phố. Người đi đường cũng chậm hơn để bất giác đón mùa Thu yêu dấu vào lòng. Những giàn hoa giấy đã bớt đi cái nóng giòn của nắng hạ nên bỗng hiền hoà dịu dàng hơn giữa phố thu, bên những góc ban công già và khung cửa sổ màu xanh thiên thanh cũ. Nơi có những bộ tràng kỷ cổ kính như là quá khứ, trong sắc thu mùa cũ cứ bâng khuâng thức dậy trong hồn. Nơi người ta không muốn vội khi đi qua những con đường ngập tràn hương hoa sữa, sắc trắng sữa tinh khôi chẳng đủ chói chang mà cứ theo gió quấn riết trong tim người.

Nếu một lần nào nữa lại có dịp thả chân đi giữa trời thu Hà Nội, ta chỉ muốn ngồi vào một quán cóc nào đó bên vỉa hè, có gốc cây hoa sữa ngào ngạt toả hương để hít hà cho thoả thuê sắc thu ngọt chốn Hà thành. Ta sẽ đi thật chậm trên những con đường ngập lá vàng rơi, để lắng nghe tiếng xào xạc rất riêng của đường lá, để nắn nót những bước chân thật chậm kẻo làm đau những chia cắt của cành. Để cảm nhận tất thảy những xao động của gió mùa Đông Bắc. Để thêm yêu đất kinh đô ngàn năm văn hiến. Hà Nội miền thương.