Những buổi chiều mùa xuân, tôi hay tha thẩn ngoài cánh đồng làng. Gió mùa xuân mơn man, nắng mùa xuân dịu dàng, đồng làng yên ả xoa dịu bao nỗi lo toan. Tôi ngồi lặng im bên cánh đồng nghe miên man lúa hát. Những đám lúa đang thì con gái cứ mơn mởn xanh trải dài ngút ngát trước tầm mắt tôi. Hai bên đường làng, dọc theo các triền lúa là những vạt hoa xuyến chi rập rờn trong gió. Những cánh hoa trắng mỏng manh như những cánh bướm nhỏ xinh gieo vào lòng tôi bao thương nhớ.

Tôi cũng không hiểu vì sao mình lại đem lòng yêu loài hoa bé nhỏ, mỏng manh ấy đến vậy. Không kiêu sa như hoa hồng, không quý phái như hoa lan lại càng không ngát hương hằng đêm như hoa quỳnh, hoa bưởi nhưng mỗi lần bắt gặp một triền xuyến chi là lòng tôi lại xao xuyến không nguôi. Loài hoa không sắc không hương nhưng lại có sức sống vô cùng mãnh liệt. Dù ở bất cứ nơi đâu dọc đường làng, triền sông, bờ đê, ruộng lúa hay chỉ cần một vết nứt nhỏ trên đá thì xuyến chi vẫn vươn lên, cành lá tươi xanh vẫy gọi ánh mặt trời. Dù khô cằn sỏi đá hay đất cát bỏng da loài hoa ấy vẫn bung biêng trắng qua nắng, qua mưa, qua bão, qua dông.

Có lẽ xuyến chi biết phận mình là loài cỏ dại không được chăm bẵm, vun trồng nên cây cứ kiệt cùng mà xanh, vắt cạn sức mình mà vươn lên, trổ ngàn bông trắng. Bầu trời xanh thênh thang, gió mênh mang, ánh nắng cuối ngày dịu ngọt, cả cánh đồng hoa xuyến chi rập rờn trong gió. Tôi cứ mải say sưa, đắm chìm trong khoảnh khắc đó, cứ sợ một tiếng động khẽ của mình sẽ làm phá vỡ khoảng trời yên bình ấy.

Tôi ngắm nhìn những bông hoa xuyến chi điểm xuyết nhụy vàng chợt nhớ những ngày tuổi thơ xa lắc, tôi cùng lũ bạn chăn bò trên cánh đồng làng rợp trắng hoa. Tụi con gái chúng tôi hái những cành xuyến chi kết thành vòng hoa đội đầu làm cô dâu. Những buổi chiều lộng gió, đồng làng sau mùa gặt, đàn bò nhẩn nha gặm cỏ còn lũ trẻ chúng tôi sẽ thả lên nền trời xanh thẳm những cánh diều đủ màu sắc. Chúng tôi cứ mải mê đuổi theo những cánh diều mà không hề để ý những hạt xuyến chi bám đầy gấu quần. Cánh diều tuổi thơ bay lên, tiếng cười hồn nhiên của chúng tôi bay lên và ước mơ của những đứa trẻ nghèo chúng tôi bay lên…

Lớn lên tí nữa, tôi thẹn thùng nhận bó hoa trắng tinh khôi từ tay chàng trai nhà bên cạnh với lời hứa khi nào học xong sẽ trở về. Nhưng ngày đó tôi nào đâu biết, xuyến chi chỉ rực rỡ khi được sống giữa hương đồng gió nội, uống cạn sương đêm, tắm đẫm giọt sương mai, nếu ngắt xuyến chi để cắm thì hoa sẽ héo tàn ngay. Chàng trai trẻ từ quê lên phố làm sao cưỡng lại được vẻ đẹp kiêu sa của những hoa hồng, hoa lan, tulip. Và mối tình thời thơ trẻ cũng như xuyến chi lụi tàn mau, từng cánh hoa rụng tả tơi chỉ còn lại những quả cầu gai găm vào trái tim non nớt những nỗi buồn âm ỉ.

Những ngày lòng chơi vơi năm mười tám, đôi mươi tôi hay ngồi lặng im giữa triền hoa trắng. Tôi thương mình như cô gái trong câu chuyện sự tích hoa xuyến chi vẫn luôn thủy chung, chờ đợi người lữ khách quay về. Và sau này khi trưởng thành hơn tôi mới nhận ra mình cũng như loài hoa dại ấy, dẫu hôm trước giấu nỗi buồn ủ rũ vào đêm thì sáng hôm sau cũng sẽ khoe những cánh hoa trắng rạng rỡ dưới ánh mặt trời. Xuyến chi cũng như các nàng thôn nữ, tự biết mình chỉ là loài hoa dại, không mỹ miều cũng chẳng ngát hương đưa nên đã chọn cho mình một sắc trắng rất riêng để ai lỡ một lần chạm phải là mãi xao xuyến, nhớ nhung.

Tôi mỉm cười ngắt một bông hoa xuyến chi cài lên tóc và nhớ đến hai câu thơ mình từng tặng cho loài hoa yêu quý: “Xuyến chi ơi hỡi xuyến chi/ Mỏng manh cánh nhỏ, người đi sao đành”
Mùa xuân vẫn đang độ chín, gió vẫn hát rì rào trên cánh đồng xa, xuyến chi vẫn ngời lên màu nắng và trong tôi vẫn mãi xao xuyến một màu hoa…