Những ánh trăng quê

     Mẹ dọn cơm ra sân, ánh trăng thay ánh đèn dầu rọi sáng khắp sân nhà. Cả nhà quây quần bêm mâm cơm, bao nhiêu chuyện trong ngày các con đua nhau kể, bữa ăn mới thú vị làm sao. Trăng trung tuần vời vợi, ăn cơm xong anh em chúng tôi kê chiếc chõng tre ra sân nằm ngữa nhìn trăng. Hình cây đa chú Cuội rõ mồn một. Bài hát đồng dao “ Chú Cuội nằm gốc cây đa, bỏ trâu ăn lúa gọi cha ời ời, tối về cha đánh ba roi, đánh xong rồi lại bắt ngồi trông trâu.”. Mấy đứa lại xuýt xoa thương cho chú cuội, quanh năm suốt đời không được học hành vui chơi mà chỉ quanh quẩn bên gốc cây đa chỉ có chị Hằng làm bầu bạn.

     Ngày mùa ở nông thôn trăng là bạn bè thân thiết. Cơm tối xong cha rủ lúa bông ra sân để trục. Chúng tôi tha hồ chạy nhảy lên sân lúa đang nguyên hạt, tiếng hạt lúa rụng sào sạo dưới những đôi chân trần nhỏ bé. Ánh trăng theo vòng quay cót két của cái trục đá làm cho ánh sáng loang loáng như những tia chớp hắt ngược lên bầu trời cao tít đầy sao. Đêm trăng sáng đội sản xuất tổ chức sinh hoạt, mọi người ngồi dưới ánh trăng, bên ấm nước chè xanh điếu thuốc lào thi nhau nhả khói.

     Trung thu không những là niềm háo hức đợi chờ của bọn trẻ mà còn là niềm vui của người lớn. Cha tôi ngồi tỉ mẩn tì mần trau chuốt từng cái nan tre. Mẹ đi chợ mua mấy tờ giấy màu. Cha cắt dán cho tôi cái đèn lông xinh xinh. Trung thu ánh trăng sáng vằng vặc, bọn trẻ con tập trung rước đèn lồng vòng quanh đường làng ngõ xóm. Tiếng trống ếch vang vang, ánh trăng rung rinh theo nhịp chân nhịp nhàng của trẻ nhỏ. Trăng đồng hành cùng bọn trẻ chúng tôi, soi rõ từng bước chân nhỏ xinh xinh. Sau khi phá cỗ vui chơi thỏa thích ở đình làng, trăng ân cần theo chân từng đứa trẻ vào đến tận ngõ.

     Mẹ quảy đôi gánh đi nhổ mạ đêm, tiếng giũ đất soàn soạt, hạt đất rải tung tóe lên nón đội đầu làm cho ánh trăng tan ra từng mảnh nhỏ. Hạt đất nhỏ bắn tung tóe làm cho ánh trăng vỡ vụn nhuộm ánh trăng như có ngàn ngàn mảnh sao băng lấp lánh. Ban ngày nắng nóng, các bà các chụ rủ nhau đi cấy ban đêm. Tiếng cắm mạ xuống mặt ruộng nghe lách tách hòa lẫn với tiếng ếch nhái râm ran tạo nên một âm thanh huyền bí. Ánh trăng vỡ loang ra trên mặt ruộng tạo thành những con sóng vàng nho nhỏ chạy vào xung quanh bờ. Đêm khuya thanh vắng ánh trăng tự mình tan chảy thành dòng xuống đường làng. Ánh trăng tràn trề như dòng ánh sáng chảy mãi chảy mãi vào cuối tận đường làng xa tít. Dưới tán lá cây ánh trăng len lỏi thả xuống đường từng vũng sáng trông như những bông hoa to bằng bạc. Cơn gió thoảnh qua lá cây ánh trăng lay động làm các bông hoa vỡ ra chảy lênh loang trên mặt đất.

     Có những đêm mùa đông, ánh trăng như đông cứng lại trên các cành cây ngọn cỏ. Trời lạnh vạn vật dường như cũng lười vận động, tôi tưởng như đưa tay ra là có thể vốc được từng nắm ánh sáng bỏ vào trong túi áo. Đêm càng về khuya ánh trăng càng sáng. Bờ cây bụi cỏ ban ngày trông bình thường, đêm qua ánh trăng chỗ sáng chỗ tối tạo nên những hình thù kì dị. Gió lay động làm cho chúng nhảy múa, đàn chó trong làng thấy lạ thi nhau sủa trong rấm rẳn. Những đêm như vậy mẹ tôi bảo, đó là tiếng chó cắn ma làm cho chúng tôi rúc đầu vào tấm chăn mà không dám thò đầu ra. Bao nhiêu là chuyện kể về trăng, chúng tôi nghe đi nghe lại đến thuộc làu.

     Đêm trăng sáng, tôi theo mẹ đi gánh nước đêm. Tay cầm cái gàu múc nước bằng mo cau, mắt nhìn lên trời thấy trăng đang bước theo mình từng bước. Ra đến giếng làng ngó xuống, tôi thấy trăng mằm tận dáy giếng tự khi nào. Chiếc gàu nhẹ nhàng thả xuống, ánh trăng tan ra hàng ngàn mảnh lay động theo sóng nước, cái giếng bỗng sáng lấp lóa giống như một giếng vàng ai đã nung chảy. Ánh trăng sóng sánh theo đôi thùng nước nhún nhẩy về nhà. Những giọt nước văng ra mang theo ánh trăng rơi xuống đất hòa lẫn với muôn vàn ánh sáng đang rờ rỡ dưới đôi bàn chân thoăn thoắt của mẹ. Có nhiều đêm mặt trăng bị khuất, mẹ bảo, mặt trăng bị “Trai ăn”. Chúng tôi không biết “Trai” là gì nhưng giận Trai và thương trăng vô cùng.

     Trăng đã ăn sâu vào đời sống tinh thần của người dân quê tôi. Các cụ cao niên trông trăng để doán biết thời tiết, “ Trăng quầng thị hạn, trăng tán thì mưa.”. Mẹ tôi trông trăng theo tục ngữ ông cha truyền lại, canh thời gian để dàn xếp công việc. “ mồng một lưỡi trai, mồng hai lá lúa, mồng ba câu liêm…” cứ như vậy cũng đủ biết trăng gần gũi thân thương đến mức nào rồi.

     Trăng khuyết lại tròn. Cái quy luật của thiên nhiên nhưng gieo vào lòng người một niềm tin hy vọng. Con người ta trong cuộc sống có nhiều lúc gặp khó khăn nhưng luôn tin tưởng vào một ngày mai tươi sáng, cũng như ánh trăng tròn rồi lại khuyết. Con người bầu bạn cùng trăng, nhưng có lẽ mặt trăng cũng rất quyến luyến loài người. Có những ngày đầu tháng mặt trời đã lên cao nhưng mặt trăng cũng chần chừ không chịu lặn. Mặt trời đàng đông, mặt trăng lơ lửng đàng tây như đang luyến tiếc một hành trình dang dở. Trăng thân thương được ví như một người mẹ dịu hiền, “Một mẹ sinh được ngàn con, sáng ra chỉ thấy còn lại một cha, mặt mẹ như hương như hoa, mặt cha nhăn nhó chẳng ma nào nhìn.”. Trăng là đề tài cho các thi nhân ngâm vịnh. Thú chơi ngắm hoa thưởng nguyệt của những tao nhân mặc khách, đã có từ xưa luôn luôn tồn tại và phát triển.

     Trăng treo vời vợi trên trời cao, nhưng đã chứng kiến cho bao cuộc trao duyên hò hẹn. trăng tác thành duyên chồng vợ. Trăng thao thức cùng với người vợ, người mẹ trông ngóng những người chồng người con đang ngoài mặt trận. Trăng khuyết rồi đầy, củng cố niềm tin sắt đá, mọi chuyện dù khó khăn đến mấy rồi cũng sẽ đến ngày viên mãn. Người thương tính từng tuần trăng một để đợi chờ người thương.

     Đêm nay tôi ra sân ngẩng mặt lên nhìn trời. Trăng chơi vơi giữa bầu trời rộng lớn. Không còn những bờ tre có cây tre cao vút cong như cái cần câu để kéo trăng lên khi trăng vừa mờ mọc. Trăng vẫn tròn vành vạnh đang thả xuống nhân gian một ánh vàng rười rượi. Bầu trời hình như chật lại. Cũng có thể là tôi đã lớn, đã già. Cũng có thể là làng xóm đã mọc lên các nhà cao tầng che khuất sự phóng khoáng muôn đời của ánh trăng. Tiếng gió xào xạc như tiếng thở dài, tiếc thương cho một thời xưa cũ. Những đứa trẻ thế hệ bây giờ ánh điện đã thay mất những ánh trăng xưa. Sau khi học bài xong chúng không còn nô đùa dưới ánh trăng như thế hệ chúng tôi, mà chỉ có những trò chơi trên mạng internet. Nhưng tôi tin rằng vẫn còn có những người chung thủy với ánh trăng xưa, những mùa trăng thương nhớ. Ánh trăng đã in vào ký ức một thời không thể nào quên.