Tình cốm

Mỗi độ thu về là cốm theo chân các chị dẻo bước trên khắp con phố Hà Nội. Quê hương của cốm gần Hà Nội nên những món ăn ngon được chế biến từ cốm mặc nhiên là đặc sản của đất Hà thành. Nhất là cốm còn được làm thành những chiếc bánh đóng vào hộp đem đi tham gia vào sự kiện quan trọng nhất của đời người, nam thanh nữ tú bưng từng mâm bánh cốm trang trọng của họ nhà trai đi dạm hỏi nhà gái.

Đến nhà ai có công việc giỗ chạp thì chục bánh cốm cũng khá tinh tế để gia chủ thắp hương. Bạn gái ngồi với nhau gặp mùa cốm, giở gói cốm tươi ra dúm dúm tay vừa ăn vừa chuyện rất chi là thú vị, có chị mua thêm vài quả chuối chín bẻ ra chấm với cốm, thấy sao hương vị hợp nhau thế chứ.
Xứ lạnh mùa đông Vancouver về sớm hơn quê mình, ngoài sân những cánh lá phong đỏ rơi nghiêng theo từng cơn gió, đem cái rét tái tê bên cửa sổ. Ngày nghỉ cuối tuần có thời gian để thư giãn và làm vài món ăn ngon quê nhà.

Gói cốm tươi được bọc qua hai lớp lá sen tươi, lá tươi như cốm, hai chiếc lạt rơm quấn ngang qua gói cốm thật duyên dáng, không khác gì so với cách đây ít ngày khi được bạn bè trao tặng làm quà trước khi lên đường. Lá sen vẫn tươi, mở gói cốm mà thấy bóng dáng thu như vẫn đọng lại trên từng hạt cốm.

Tần ngần một chút sẽ đưa cốm về đâu, ở xa quê cốm tươi quý lắm, đem được cốm theo qua Thái Bình Dương gần hai mươi tiếng đồng hồ, còn qua khỏi trạm hải quan kiểm soát quả là may, mới thấm câu thành ngữ: “Của một đồng công một nén”.

Lại nhớ ngày xưa mẹ khéo tay lắm, món mặn cho thức ăn có chả cốm, ăn chơi có chè cốm, cốm xào. Hồi xưa không thấy ai làm xôi cốm như bây giờ, có lẽ xa xỉ quá chăng?

Con gái nhớn ngồi bên bếp chờ mẹ sai vặt, nhón tay bốc dăm hạt cốm ăn vã, chao là dẻo, ấy là thơm. Mẹ không dùng nước dừa tươi, trong cái chảo mẹ cho nước lã và mấy thìa đường cát trắng, thêm một thìa mỡ nước rồi khuấy nhẹ đun nóng lên, tiếp đến đổ bát cốm vào chảo nước đường và hạ nhiệt bếp xuống, tay vẫn đảo đều cho cốm ngấm.

Mẹ bảo không cần phải đảo nhiều quá làm nát cốm, cũng không xào quá lâu, chừng mười lăm phút là được rồi, lại cho thêm thìa mỡ nước bảo để cho bóng mặt cốm.

Mẹ không cho vani hay tinh dầu nước hoa gì vào cốm, hương cốm mộc có cái duyên riêng. Cốm xào xong cho ra cái đĩa dàn đều, có khi mẹ rắc lên trên đĩa cốm ít sợi dừa nạo trắng muốt, chắc để trang trí cho đẹp mắt là chính, có hôm mẹ rắc những hạt vừng rang vàng điểm cho đĩa cốm thêm phần hấp dẫn.

Chờ cho cốm nguội là thời gian sốt ruột nhất, tí lại đáo qua xem đã ăn được chưa. Ăn nóng thì nát, nguội quá có khi dai, ngon nhất là lúc đang nóng chuyển sang âm ấm, cảm nhận được mùi thơm cốm xào vấn vương mà độ dẻo cũng vừa. Trẻ con thích ăn cốm xào thế thôi, người lớn thì thêm ngụm nước trà.

Chả cốm thì khác hẳn với mua ở ngoài hàng, cốm tươi trộn với giò sống thêm ít thịt băm, gia vị ít thôi hành tỏi hạt tiêu nhiều làm nặng mùi mất thanh, chỉ cần nước mắm và mì chính là được rồi. Đảo đều cho các thứ nhuyễn vào nhau rồi cho từng thìa thịt cốm lên cái đĩa đem hấp. Hấp chừng mười phút rồi lấy ra chờ cho thật nguội mới rán. Chảo mỡ nóng vừa thôi đừng nóng quá, cho từng cái chả vào chiên, hạt cốm gặp mỡ nóng vừa tới nở rộp lên như hạt bỏng gạo, chả chiên xong bên ngoài hơi giòn mà bên trong vẫn dẻo mềm. Chả cốm cầm tay ăn mới thích.

Mẹ giờ tóc trắng mắt bạc nhìn xa xăm, không nhớ chuyện hôm nay, nhưng rất nhớ chuyện ngày xưa, chị giúp việc ra cổng rồi vẫn dặn với theo: “chị đi chợ mua giúp tôi hai lạng cốm về xào cho con Thỷ ăn, nó thích lắm, ở bên đấy làm gì có cốm mà ăn”!

Con gái giờ không còn bé bỏng để ăn vụng cốm của mẹ nữa, vẳng nghe tiếng mẹ chơi với ngoài cửa chợt thoáng buồn, không nhớ lần cuối cùng được ăn cốm mẹ xào là bao giờ, nhưng chắc sẽ không được mẹ xào cho ăn nữa, ngót chín mươi rồi thỉnh thoảng giữa buổi lại thắc mắc: “sáng giờ mẹ ăn gì chưa con nhỉ? ” Mẹ giờ quên nhiều đấy nhưng vẫn nhớ dặn: “cho mấy gói cốm vào vali đem về có cái mà ăn con nhé !”

Hôm nay ở một nơi xa rất xa, gói cốm tươi như hôm qua mới bên mẹ, giờ con lại làm chả cốm, cốm xào cho cháu của mẹ và kể cho nó nghe những câu chuyện về cốm không chỉ là món ăn đơn thuần, cốm còn mang trong mình biết bao cái tình của riêng nó…..