Sủng Là man dại khèn Mông

Ôi những tháng tháng ngày ngày, điệu múa chẳng buông tha tiếng khèn, ơi những năm năm năm chốn chốn mùa mùa cô gái Mông lẳng lặng đem bùa giấu vào những mùa xuân tình yêu. Man dại mà thân thuộc, thống thiết trong từng hơi thở, mặn nồng trong từng ánh mắt say đêm mèm khuya.

Phóng mắt từ con đường vắt vẻo lưng chừng trời, tôi lao xuống Sủng Là như ngọn thác, tôi chạm Sủng Là chằm chặp như va phải kẻ yêu người thương lâu ngày cũ mặt. Sủng Là như một cô gái vụng dại tô son, lấm lem bên những căn nhà tường đất, bên những hàng rào xếp đá ngay ngắn bủa vây linh hồn. Tôi vay quá khứ thời gian, tôi trả tương lai nỗi nhớ nhung nặng lãi.

Nhớ căn gác xưa màu của ngô lẫn trong đám đỗ tương được phơi khô, từng cơn gió cứng và mảnh như đá mèo xia lia vàng óng những không gian thảnh thơi. Cô gái Sủng Là của tôi ngồi dệt thơ bên khung cửi, tiếng Kinh không nói được nhiều cô gọi tôi là Hui. (Huy)  Một cách phát âm dễ làm người ta cười muốn cười…chẳng thể nào không cười mà cười…

Mùa xuân cũng là mùa đẹp nhất của mảnh đất này khi những nụ gấm áo hoa cuồng nhiệt khắp vùng cao nguyên đá. Những cánh đồng hoa làm khung cảnh thiên nhiên vốn khắc nghiệt, lạnh lẽo biến thành một bức tranh nồng nàn, lại thêm man dại những điệu khèn chất ngất vời vợi như rừng sa mu ủ nhựa từ đời ông đời cha. Lại nhớ: “Tôi không biết thổi khèn như Lò A Sùng, tôi không giỏi bắn như tên Giàng A Chính, nhưng thời gian của tôi cứ vùn vụt trôi đi như mũi tên, cứ âm ba điệp điệp như điệu khèn bè bạn. Ai đó khóc, ai đó cười, ai đó say còn tôi cứ ngân nga mãi thương nhớ vùng cao.”

Có những đêm vắt tay lên đá, gối đầu lên đá, khèn về lập lòe buông váy hoa xòe, cao nguyên đá trầm ngâm Sủng Là, cô gái Mông say khèn chàng trai Mông, lời yêu vần thương sao chẳng nói ra miệng, sao chẳng đong lên mắt mà lại giấu bặt vào tiếng khèn liêu trai. Nếu tôi là một chàng trai Mông tôi cũng khèn thế thôi, nếu tôi là một cô gái Mông tôi cũng yêu thế thôi. Tình yêu man dại hay tiếng khèn man dại? Mùa xuân ái ngại hay tình ai vụng dại?

Bao giờ lại có dịp về Hà Giang, nghe tiếng đàn môi dè dặt sau những tường rào lô xô đá, ngả nghiêng rượu say chợ phiên, ngắm cô em sặc sỡ váy áo, dắt ngựa xuống chợ, dắt theo cả tiếng khèn Mông man dại phập phòe?

Khèn Mông là nhạc cụ lâu đời của dân tộc nhiều hư truyền này. Tiếng khèn là sợi dây ma mị nối giữa thế giới thần linh với con người, người đang sống với tổ tiên dòng họ, chỉ đường cho người chết tìm về với người chết, là khúc tình heo hút xứ cao nguyên của người bạn trai gửi người bạn gái, tiếng khèn giúp họ thương nhau, tiếng khèn đã được truyền lại từ đời này qua đời khác, cho đến tận những ngày tôi lên Sủng Là phải lòng tiếng khèn, bắt vạ tiếng khèn…

Một đêm, hai đêm, lại năm bảy đêm, mùa xuân trên Sủng Là hối thúc những điệu khèn cổ, thứ thanh âm phập phồng cung bậc, thứ thanh âm khiến cội đá cũng phải đơm hoa. Liệu tôi đã bao giờ kết trái cho một thứ Sủng Là. Một ngày, chạng vạng trên cao nguyên đá, bóng khèn lập lò trong tiếng cô gái Mông. Cô gái đâu, cô gái đâu, cô gái dệt mùa xuân bên khung cửi, cô gái dệt tiếng khèn man dại, cô gái con thoi những tháng ngày tôi bỏ lại Sủng Là. Thời gian như con thú hoang, cứ chạy miết chẳng cần biết ai săn ai đuổi. Một đêm, nhiều đêm, đêm đêm, tôi thở không ra hơi một tiêng khèn, mơ về những vách đất rào đá bậm bọe đàn môi, phập phòe khèn Mông.
Nói cho ai nghe khèn chờ xuân bao lần, nói cho ai nghe khèn muộn xuân bao ngày, nói cho ai nghe khèn bội bạc người con gái bao mùa? Sao người Mông chẳng thấy đó làm vui, sao người Mông chẳng thấy đó làm buồn, sao người Mông luôn cười như cánh hoa đào xuân về man dại Sủng Là? Một điệu khèn thôi. Một điệu khèn thôi…