May mắn tôi được sinh ra và lớn lên ở quê hương có nhiều Sen. Nhà tôi cách Làng Sen quê Bác bảy cây số. Nhà thầy mẹ tôi và bác Cả tôi đầu làng.Trước nhà ai cũng có ao thả Sen. Tuổi ấu thơ của tôi trôi qua đơn sơ dịu dàng sau lũy tre đầy lãng mạn trong ký ức.
Tôi không thích ngắm sen cắm trong bình. Thi thoảng ra phố, ra chợ gặp Sen là mua về dâng lên ban Phật. Nhưng ngắm bó hoa sen tươi thế, thơm thế, chỉ vài hôm tím tái, gục xuống, cánh Sen rơi rũ đầy bàn tôi lại không đành lòng.
Tôi thích ngắm sen dưới ánh mặt trời rạng rỡ, gió lùa mát rượi ướp đẫm hương Sen. Mỗi cơn gió ùa qua, cánh Sen rụng lả tả, nhưng vẫn giữ màu hồng tươi, những chùm nhụy Sen tua rua gắn kim sa vàng óng như chuỗi cườm bao quanh gương sen non tơ non nõn. Ngắm hoa Sen dưới hồ, một vẻ đẹp tâm cảnh không mang lại cảm giác ngắn ngủi của một đời hoa. Hoa tàn, sẽ kết vầng hạt trên gương sen, một vẻ đẹp tiếp nối, một vòng luân hồi của sự sống tốt đẹp.
Hồi nhỏ, nửa buổi đói bụng, lượn ra ao Sen, hái một đài Sen vừa tươm sữa. Ngồi trên bờ ao, thả chân xuống mặt nước trong veo, đung đưa. Miệng nhấm nháp những hạt sen ngọt mềm, nghe tiếng cá quẫy dưới hồ. Làn gió sớm mát rượi mơn man lên những cọng tóc mai. Mùi cỏ mật trong vườn quyện với gió, với sương, với hương Sen thật là phiêu dật.
TÁC PHẨM MỚI
Mùa hè, trong gánh rau ra chợ của mẹ, ngoài các loại rau trái vườn nhà, còn có vài túm gương Sen hái ở hồ. Những thu hoạch hoa lợi nho nhỏ ấy sẽ đổi bó chè xanh, rổ hến, mớ tôm cá thịt thà hay sách vở cho chúng tôi.
Những đêm hè, dưới ánh đèn dầu, tôi hay ngồi tách hạt Sen với Mẹ. Ánh trăng trong vắt xiên qua kẽ lá cây táo trước sân, dịu dàng trải xuống. Cảnh tượng đẹp đẽ ấy đã ngấm thật tự nhiên trong tâm hồn thơ trẻ của tôi. Để rồi những tháng ngày xa quê, mỗi khi nhớ mẹ, nhớ cha, bức tranh quê xưa lại hiện ra như một tâm cảnh đẹp đẽ… Mẹ chọn những gương Sen già, đều hạt, nhìn bắt mắt để đem ra chợ bán. Còn những gương vẹo , khuyết thì để nhà ăn.
Nhưng những đài Sen ấy lại có những hạt rất to . Buổi trưa ngủ dậy, mẹ hay nấu chè Sen cho chúng tôi ăn bữa xế, nguyên liệu chỉ là những thứ từ vườn nhà do thầy tôi trồng như đậu bạch biển, củ sâm nam, hạt sen, nếp và đường. Hồi đó đồng bãi quê tôi trồng nhiều mía. Đến mùa thu hoạch thì sang nhà bác Cả ép mật. Mẹ dự trữ hàng chum, để lâu, đường đọng cả phần đáy chum, nên nhà cũng không phải mua đường.
Mùa hè, thầy tôi hay uống trà sen. Thầy lấy nhụy sen ướp chung với trà trong lọ trên bỏ các cánh Sen. Sáng sớm, sau khi tưới vườn, chừng năm giờ, thầy lấy chén, nghiêng lá Sen xanh mướt, trên có những hạt sương đang động đậy, cho dòng sương Sen chảy vào chén. Nước ấy sẽ dùng để pha trà. Nhà tôi có cái siêu cổ bằng đồng, mỗi lần đun chỉ chừng 300ml , củi phải là đóm tre. Ấm pha trà Sen cũng nhỏ, ly trà cũng xiu xíu như hạt mít. Ly trà Sen vàng ánh, quấn quýt làn khói mỏng tang, mùi trà , mùi Sen thanh nhã. Những buổi sáng ấy giờ đã lùi xa, lùi xa, mỗi khi nhớ lại, bóng dáng cha mẹ như còn ẩn hiện trong tâm cảnh. Mẹ tôi hay dùng lá Sen đậy lót các chum tương, hũ mắm…trước khi đậy nắp. Mẹ bảo vừa kín, vừa thơm.
Mỗi khi bóc sen, thầy tôi gom lá sen, đài sen, tâm sen và vỏ hạt sen, phơi thật khô, gói cất kỹ, đến mùa thu đông, sen tàn thì mang ra nấu nước uống. Nước nấu từ các loại phế liệu Sen ấy có màu vàng nâu bắt mắt, vị chan chát, giúp an thần ngủ ngon. Hạt Sen dưỡng thần, bổ lá lách, là món thực phẩm vị thuốc, một trong những bát bửu, kỳ trân.
Mẹ vẫn sai tụi tôi xuống hồ moi củ sen, hái ngó sen. Chợ quê tôi rất nhiều thịt dê núi, mẹ hầm củ Sen với dê, bỏ nhiều lá tía tô hái trong vườn, ăn ngon lắm. Có lẽ nhờ mẹ và thầy nuôi lớn trong khung cảnh ấy, nên dù thanh bạch, tiền không nhiều, nhưng chúng tôi đã lớn lên khỏe mạnh, hầu như không biết đến bác sĩ, thầy lang.
Sen vừa là quân tử, vừa là giai nhân, vừa như một ẩn sĩ tu hành. Sen là loài hoa quân tử trong các loài hoa. Cốt cách thanh tao, gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Sống giữa nước trong veo mà không hề lả lơi. Trong những cơn mưa rào mùa hạ, Sen phô phang vẻ đẹp như ngọc mà không kém phần yểu điệu.
Hoa Sen là giai nhân. Bởi vẻ đẹp băng khiết, hương thơm thanh nhã phảng phất mà lắng đọng. Mỗi mùa Sen nở, phụ nữ ai mà không muốn tạo dáng bên Sen, kiếm bộ ảnh với Sen để lưu giữ thanh Xuân.
Hoa Sen có duyên với Phật. Nó lạc giữa hồng trần nhưng không tỏ ra thạo đời. Bất luận gửi thân dù trong hồ sâu khoáng đạt trời nước bao la, hay trong chậu ở hiên nhà, hay ẩn cư chốn đền đài miếu mạo.. Ở đâu, Sen vẫn giữ cốt cách thanh cao, tư thế đoan trang, khí chất ung dung.
Kể cả khi cuối thu Sen tàn, thân sen vẫn cao ngạo đứng thẳng giữa bùn, vẻ phong lưu thanh cao không giấu nổi. Đêm mưa thu, nghe tiếng gõ xuống cánh sen đã tàn, dù nghe có chút xót xa cô độc vẫn mang lại cảm giác đêm tịch liêu mà phong nhã.
“Trời thu âm u sương bay muộn
Giữ được Sen tàn nghe tiếng mưa”
Sen có duyên với Phật vì sự thanh khiết. Phật tu hành tịnh tọa trên đài Sen. Hoa Sen là biểu tượng nhà Phật. Một khi vào cảnh giới, tâm như Sen, thoát tục không vướng bụi trần. Đi qua một cảnh Sen, lòng ai không lưu luyến, tâm hồn mang cảm thức phiêu diêu nhẹ nhõm.
Đến một tuổi nào đó, một ước mơ đầm đẫm tha thiết trong tim. Ước có căn nhà nho nhỏ, bên cửa sổ thư phòng trồng bụi hoa Nhài thùy mị thơm ngát hương đêm. Trước sân là hồ Sen nho nhỏ. Những sáng thanh u uống ly trà Sen với người tri kỷ. Lắng nghe thiền, nói lời đạo, lòng thanh thản, kết cục cuộc đời như thế nào không còn quan trọng nữa.
Hoa Sen giờ đã là quốc hoa của Việt Nam. Theo dòng chảy thời đại, Việt nam đã du nhập nhiều giống Sen kép lạ lẫm có thể mọc tứ mùa. Ai muốn thưởng thức cảnh sen cứ đến thung lũng hoa Hồ Tây, mùa nào cũng có vườn Sen nở. Kể cả mùa đông giá buốt, Sen vẫn nở rực rỡ. Tôi vẫn thích Sen cổ của Việt, giống sen nhụy vàng mỏng manh đợi nắng hè đội bùn trỗi dậy. Những cánh hoa phơn phớt hồng hay trắng muốt tinh khiết, dịu dàng mà thanh cao phô phang vẻ đẹp giữ đất Trời, không cần chăm bón, không cần nâng niu chiều chuộng vẫn đài các phong lưu. Sen chứng minh cho sự sống bất tử luân hồi của dòng chảy cuộc sống.
” Đài tuy đã nát nơi phàm tục
Nụ vẫn còn say ở Niết Bàn”.