Mùa những đêm không ngủ

Nước lênh láng, khi cuồn cuộn, khi lững thững như vận động viên đường dài, vừa đi bộ vừa điều hoà hơi thở sau một cuốc chạy mệt nhoài. Nước lồng lộn chảy xiết cũng nguy mà nước lững lờ ngâm đồng ruộng cũng hiểm. Màu nước đục ngầu, pha lẫn rác rưởi bấy lâu người ta giấu ở bờ kia bụi nọ.
Trong cơn mưa, nỗi buồn của cảnh và vật là nỗi buồn vô tri, nỗi lo của cảnh và vật là nỗi lo bất lực. Chỉ có con người mới buồn nỗi buồn trăn trở; chỉ có con người mới lo cái lo của những thất bát đang chực chờ phía trước.
Mẹ nhìn em gái tôi, lòng như lửa đốt. Khoai chưa kịp thu hoạch có lẽ cũng đã thối mất rồi. Đừng nói lấy củ, rau bứt về heo bò cũng chê vì vương mùi hôi tanh của bùn, đành nhắm mắt vứt cả phía sau chuồng, chờ sức giẫm của trâu bò để mai mốt làm phân bón cho vụ tới.

Những đêm mưa gió thế này, anh tôi không hề ngủ. Khoác tấm áo mưa rách bươm cùng chiếc đèn đội đầu, anh dò dẫm, đạp những vũng nước ven đường để đến với mấy hồ cá trên đồng. Hồ cá chứa cả tài sản, mồ hôi và công sức của các thành viên gia đình tôi.
Mùa hè đến, mấy anh chị em cùng nhau nạo vét lòng hồ sạch sẽ, khử khuẩn kỹ càng. Cơ thể đau nhức ê ẩm, lòng ruột thắt bóp chặt vì những khối bùn nặng nhọc. Nhưng rồi khuôn mặt lấm lem lại nở nụ cười khi mẹ chở những xô cá giống về thả vào trong hồ xanh ngắt. Chúng tôi thay nhau chăm sóc, cho cá ăn mỗi ngày chẳng hề khinh suất, lòng mong mỏi ra giêng quăng chài đem bán để có tiền nộp học phí cho tôi và cho em.

Cơn mưa càng lớn, nỗi lo càng dâng cao. Anh hầu như thức trắng cùng mưa, dò dẫm quanh mép hồ, kiểm tra kỹ lưỡng, xem chỗ nào có nguy cơ vỡ để kịp thời gia cố. Mỗi tiếng đóng cọc từ đằng xa vọng lại, lòng tôi thêm quặn thắt. Lo cho anh sức khoẻ có giảm đi chăng, lại mất ngủ mấy đêm rồi, lỡ tay sẩy chân, ai sẽ là người cáng đáng chu toàn cho chúng tôi? Nếu bảo anh về, hồ cá vỡ toang, coi như công sức đã qua đổ theo nước bạc, mà thuê người về làm lại hồ chi phí cũng càng cao!

Từ cửa sổ phòng học nhìn ra, thấy nhiều ánh đèn loang loáng khắp cánh đồng, tôi biết, không chỉ gia đình tôi lo lắng thôi đâu. Mọi người trong làng đều cùng nỗi lo chung của mùa mưa lũ. Mùa hạn, đất đai tơi xốp, rất dễ tổn thương. Một cơn mưa dầm dề sẽ dễ dàng sạt lở tất cả. Những chú gà chú heo trong chuồng cũng có thể trở thành những cái xác trương sình, lềnh bềnh cùng dòng nước trôi nhanh.

Mùa mưa về, mái nhà ngói đã cũ lại bị dột. Mưa bên ngoài nghe ráo rít, giọt mưa trong nhà gõ vào chậu nghe long tong. Trời hè dài làm mái ngói khô rốc, co cả lại; mưa đột ngột về, ngói không kịp nở, lại tạo kẽ hở cho ngàn giọt mưa tuôn. Những lúc như thế này, ánh mắt mẹ lại sâu hơn, tối hơn. Hai đứa chúng tôi còn đi học, tiền bạc mẹ và anh phải chắt bóp để mua sách vở áo quần, lấy đâu ra để sửa lại mái nhà.

Anh trai đang ở tuổi cập kê, hỏi con gái nhà ai lại chịu gả vào nơi mái nhà chẳng thể che nỗi qua mùa mưa! Cũng có thể do trời mưa mà chẳng thể ngủ; và cũng có thể, do trời mưa nên chẳng dám ngủ. Phải cố thức để kịp lùa bất cứ thứ gì bỗng đột nhiên thành mục tiêu của mưa dột ra xa, mà cũng thao thức đợi anh từ ngoài hồ cá trở về. Có nhiều hôm, tiếng bước chân anh về bên chái hiên, mở cửa hông là trời đã bàng bạc ánh sáng của ngày hôm sau.

Thương cho anh những đêm không ngủ, mang nỗi lo trong lòng đóng cả vào bờ hồ, để giữ cho em út được tiếp tục đến trường. Thương cho mẹ nhiều đêm mưa âu lo, nhìn lên mái ngói, đếm từng ngày tích cóp để xây lại ngôi nhà xuống cấp đã bao năm. Thương cho bà con xóm giềng sâu con mắt trong cơn mưa, để lũ lợn gà được ngủ no say!

Tiếng “ệng oạng” của con ễnh ương bên hốc ao nhỏ khi gần khi xa. Hình như mỗi khi con ễnh ương kêu: ễng oạng… ễng oạng, thì cơn mưa lại vơi đi! Mà cũng có khi nhờ cơn mưa tạnh, nhường không gian cho tiếng ễng oạng… ễng oạng được rõ hơn! Cơn mưa nào tầm tã rồi cũng sẽ dứt. Nỗi lo nào khắc khoải rồi cũng sẽ qua! Cũng như cơn mưa gây ngập lũ sẽ đắp bồi phù sa… Thêm một mùa những đêm không ngủ…