Mùa hoa thương nhớ

           Đó là cây bưởi sau vườn nhà cô. Cây bưởi cha trồng cho mẹ chỉ giản đơn vì mẹ thích gội đầu lá bưởi, thích mùi hương nồng nàn mỗi độ giêng hai. Mẹ đã kể cô nghe một chiều xưa như thế. Mẹ nói, cha trồng cây này năm mẹ về đây làm vợ, làm dâu, chỉ mấy hôm sau ngày cưới. Nên cây bưởi bao nhiêu tuổi, là cha mẹ cưới nhau ngần ấy năm trời.

Câu chuyện mẹ kể, cô ngỡ ngàng phút chốc rồi quên. Vô tâm, con trẻ, và nếu có lớn, cô cũng chẳng thể quen những chuyện ngôn tình trong cuộc sống vốn dĩ quá nhọc nhằn của mẹ. Hoặc, cô sẽ cho đó là thứ lãng mạn viển vông, xa xỉ, là thanh âm trong trẻo chợt đến rồi đi, loãng tan, tắt lịm trong cuộc sống bận rộn, chất đống những ưu phiền của mẹ. Cô đánh rơi câu chuyện ấy như đánh rơi ngày hôm qua rất đỗi vô tình.

                       Ngày nhỏ, cô hay thẩn thơ dưới gốc cây, nhặt những cánh bưởi trắng ngần rồi bỏ vào chiếc túi vải xinh xinh để ở ô cửa bên bàn học. Lắm khi thèm, cô mở túi ra, nhắm mắt hít căng mùi hương ấy… Ấu thơ, cô hay khắc khoải ngóng chờ Tết đến. Với cô cây bưởi là thiên sứ mùa xuân. Bởi đào, mai đài các đâu có chịu dừng chân bên cửa nhà nghèo như nhà cô thuở ấy.

Cô ngóng Tết, thắc thỏm từng ngày. Cô nhìn lên, hồi hộp đợi chờ: Tết sắp về chưa? Bởi người lớn bận lắm, đâu có ai trả lời. Thơ thẩn, cô hỏi những mầm xanh, mà mầm xanh đâu đã nhú. Rồi một ngày cô nhóc thốt lên ngỡ ngàng khi nheo mắt kiếm tìm qua ô cửa. A, chồi non kìa. Cô thích thú, ngây ra ngắm những mầm lá bé bé xinh xinh xanh non như ngọc. Và chỉ ngày một ngày hai hớp những giọt mưa xuân, những bạn chồi biếc ấy bung ra, khoe chiếc áo xanh non mỡ màng.

           Rồi cô nhóc lại thắt lòng chờ đợi. Một. Hai. Ba. Bốn. A, những chùm nụ đã lấp ló đầu cành. Những viên bi bé xíu xinh ơi là xinh. Những viên bi màu xanh lục cứ lớn dần lên. Chỉ vài hôm sau chúng hiện ra long lanh hệt như những viên ngọc trai muôn muốt trắng. Rồi vài hôm sau nữa, nó e ấp mở cánh, hệt như cô công chúa tí hon, khẽ vén tấm voan che mặt, mỉm cười thẹn thùng nhìn chàng hoàng tử. Rồi những cánh hoa xòe hẳn. Những cô công chúa tí hon phô trọn vẻ đẹp ngọc ngà, xòe chiếc váy lộng lẫy, khoe mùi hương mê đắm, ngất ngây.

Cô nhóc nhắm mắt lại, để mùi hương dẫn lối. Bồng bềnh. Bồng bềnh. Hương bưởi đưa cô đi. Lao xao trong vòm lá. Nghe nắng, nghe gió, nghe sương thầm thì. Ôi cái mùi hương bưởi, mùi hương nồng nàn theo cô vào những giấc mơ, đưa cô đi qua những ngày tháng ba thơ ấu…

                        Tuổi trăng tròn. Lần đầu tiên trong đời cô bé thổn thức khi cậu bạn cuối xóm tặng chùm hoa đúng hôm cô trở lại trường tỉnh học. Chùm hoa bưởi trắng ngần tỏa hương ngào ngạt, vụng về gói trong tờ giấy trắng để trong giỏ xe tự lúc nào, chỉ với dòng viết vội: “Tặng bạn, mình hái trộm mẹ đó!”. Đọc xong cô nhóc phì cười, nhưng rồi tự nhiên nghĩ miên man. Lên đại học. Mùa hoa bưởi đầu tiên xa nhà cô đã không còn xao xuyến nữa. Mười một bức thư cô đã gửi, mà chàng trai năm ấy chẳng trả lời. Đó là mùa xuân đầu tiên trong đời, cô không còn thấy hương bưởi níu chân mình về với tháng ba. Tháng ba xưa cứ thế mà xa, xa mãi.

Cô lấy chồng xa. Một ngày cuối tuần, cô trở về đúng dịp mùa xuân. Hương lá bưởi thơm ngào ngạt quyện vào hương bồ kết, hương nhu tỏa khắp hiên nhà. Cha gội đầu cho mẹ bên thềm. Mái tóc mẹ đã vòn đi sau bao năm tháng. Mái tóc xanh chấm gót thuở xưa hớp hồn cha buổi ban đầu đã bạc đi quá nửa, đã rụng rơi cùng với gió sương. Cô mỉm cười. Rồi nhanh chóng ngậm ngùi. Bước vào buồng, cô sững lại giây lát khi cánh mũi chạm vào hương bưởi. Ôi cái hương hoa thắt lòng thương nhớ. Nó nhấc bổng cô về ngày xưa.

Thơ ấu…

Hoa niên…

Thời sinh viên năm nhất…

                         Cô chờn vờn giữa thực và mơ. Bấy nhiêu năm, sao phải đến hôm nay cô mới nhận ra hương bưởi đâu hề có lỗi… Như một phản xạ tự nhiên. Cô kiếm tìm. Những bông bưởi trắng ngần cắm trên chiếc cốc thủy tinh trong suốt trên ô cửa ngay đầu giường mẹ. Cô chợt hiểu. Hình dung ra cảnh người đàn ông lưng đã còng đi, rạc gầy, cố với tay ngắt chùm hoa tặng vợ, cô hạnh phúc mà xa xót.

Cây bưởi sau nhà mỗi ngày một cao lên. Chỉ có tấm lưng mẹ cha là còng xuống… Trong tích tắc, cô nhận ra những cuốn tiểu thuyết ngôn tình cô đã tôn thờ trở nên vô nghĩa quá. Cô ngậm ngùi nghĩ đến quãng đời dằng dặc mà anh em cô vắt kiệt mồ hôi, nước mắt mẹ cha. Để khi mỗi đứa con tung cánh bay xa, họ mới có thể ngồi lại chải tóc cho nhau, ngắt tặng nhau chùm hoa bưởi như cái ngày xa xưa ấy. Nhưng thời gian đâu có đợi chờ, họ mắt đã mờ, chân đã chậm, tay trao tay mà lắm run run…

          Rồi mẹ bệnh. Thương cha vất vả, cô mang về những chai dầu gội Enchenter thơm ngát nước hoa. Nhưng nó vẫn nằm nguyên ở đó. Cha cần mẫn kiếm lá, đun và gội đầu cho mẹ. Cô hiểu, cha cố níu những sợi tóc ngày xưa, những sợi tóc xanh ngát mùi hương bưởi đã khiến trái tim chàng trai tuổi hai mươi thổn thức. Nhưng …Cô không dám nghĩ thêm gì nữa.

                       Một lần về quê, sắp quần áo cho mẹ để vào nằm viện, cô thấy trong tủ đồ của mẹ một chiếc hộp gỗ đỏ như son mà mẹ vẫn để mấy thứ “bí mật” riêng mình như những lá thư tình của cha, những tấm thiệp cha gửi về từ Liên Xô khi ông du học. Tò mò, cô rối rít mở ra. Cả một mớ tóc dài nằm cuộn gọn gàng, sợi đen sợi bạc đan nhau. Cô sững lại. Bàng hoàng. Giờ thì cô đã hiểu. Tại sao trong nhà tắm, trên gối, cô không thấy những sợi tóc nào của mẹ. Cha đã âm thầm nhặt từng sợi tóc bấy lâu có phải chỉ vì tiếc nhớ? Có phải chỉ vì muốn níu lấy ngày xưa? Hay vì sợ mẹ phát hiện ra điều đau khổ nhất? Hay sợ mẹ muộn phiền nhìn những sợi tóc đi?

Và rồi ngày đó vẫn đến dù ai nấy đều biết trước. Sợi tóc cuối cùng cũng đã bỏ cha đi. Cô mua cho mẹ chiếc mũ vải để chụp lên đầu, không quên ôm lấy mẹ, rồi giơ điện thoại ra soi: “Đấy, mẹ đội chiếc mũ này xinh lắm!”. Mẹ cười mà nước mắt ậng lên. Cô hiểu, điều cả nhà cố giấu mẹ bấy lâu đã chẳng thể giấu được nữa rồi… Nhưng cha không đành đoạn. Ông vẫn ngồi bên giường mẹ, tay khẽ chà những vỏ bưởi vàng hươm lên mái đầu đã chẳng còn lấy một sợi thương sợi nhớ. Cô tính ngăn cha mà không thể mở lời. Ông vẫn làm việc đó như một thói quen cố hữu – cần mẫn, miệt mài. Cô chỉ biết nhìn cha, nhói buốt.

           Và cô đã sai. Chỉ độ tháng sau. Những sợi đen, sợi trắng đã mọc ra trên mái đầu trống trơn của mẹ. Chúng cứ dài thêm trong sự ngỡ ngàng của anh em cô, trong niềm hạnh phúc không sao giấu nổi của cha. Cô hiểu, cha vui đến nhường nào, khi cô tưởng ra cảnh người đàn ông trầm mặc gom nhặt từng sợi tóc vương vãi khắp nơi, trên sàn nhà, ngoài bậu cửa. Cô hiểu, khi biết cha đã cẩn thận cột lại bằng dây nịt, chải nó mượt mà mỗi ngày trước khi cuộn gọn gàng trong hộp gỗ – chiếc hộp cha tặng riêng cho mẹ trước khi sang Liên Xô học, chỉ để đựng những kỉ vật thiêng liêng giữa hai người.

Mùa xuân năm đó, hoa bưởi vẫn đưa hương ngạt ngào nơi đầu giường mẹ, thầm thì bên gối, bên chiếc cốc thủy tinh trong suốt tựa pha lê. Cô nhắm mắt hít hà hương mẹ, thắt lòng nghĩ đến những mùa sau…