Tôi ngả vào một buổi chiều rơm rạ. Kí ức dậy thơm hương lúa mới ở một vùng ngan ngát bãi bờ. Mải mê theo sau chiếc xe cọc cạch đầy nhóc những lúa. Tôi đang đi theo mùa vui, theo kí ức, hay tôi đi theo một tôi ngày đã xa lăng lắc trong hương mùa nồng ấm.
Ở xứ bazan nắng cũng đỏ như đất này, núi chất chồng lên núi. Dốc lên rồi dốc xuống chùng chình đung đưa theo nhịp chân của những bà những chị nặng trĩu gùi trên lưng. Nhưng chỉ cần vén mắt khỏi những nếp nhà mang vẻ hiện đại phố phường, là gặp ngay những thung sâu dập dờn cỏ lúa.
Đôi khi, với trí tưởng tượng luôn ắp đầy, tôi mường tượng những con đường trải nhựa lấy những ngôi nhà làm bình phong để che chắn cho lớp lớp ruộng đồng khuất lấp phía sau nó. Ở đất này, hễ cứ chỗ nào có ruộng là có làng. Làng ở ngay trong lòng phố, và đồng ruộng ôm ấp nuôi dưỡng làng. Phố và làng, bê tông sắt thép và đồng ruộng cứ ấp ôm nhau đời đời như thế.
Buổi chiều muộn ngoại ô, nắng vẫn vương lại như cố níu ngày. Chớm hạ, vòm trời sáng trong xanh, những con đường đất đỏ trải đầy rơm tươi, thoảng thơm hương lúa tươi mới. Bây giờ mùa đang hối hả, từ sáng sớm đến tận tối mịt, người người tấp nập, nhộn nhịp trên đồng.
Những thửa ruộng lúa chín sớm đã gặt xong để lộ ra những ô đất bazan đỏ như màu son thắm, những thửa lúa đang vàng rộm chỉ chờ ngày thu hoạch, xen vào đó là những thửa bông lúa mới chỉ đỏ đuôi. Những gam màu quấn quýt nhau trông ấm áp như một vòng ôm ríu rít. Vài con sáo đồng thoăn thoắt những bước chân nhảy quanh những gốc rạ vừa gặt xong. Cảnh vật nhảy nhót reo vui tựa niềm vui theo những bước chân sáo.
Mặt trời khuất sau dãy núi, bóng núi ngả dần xuống đồng. Từng mảng sẫm loang ra theo nhịp bước của mặt trời. Bao nhiêu năm, bao nhiêu kiếp, bao nhiêu đời, bao nhiêu mùa vụ đã trôi qua, mặt trời vẫn điềm nhiên bước những bước nhanh chậm hoàn toàn tuỳ thuộc vào cảm nhận của lòng người.
Và cánh đồng nằm dưới chân núi cũng đón nhận những bước thời gian trôi qua thật rõ ràng, minh triết qua mỗi mùa vụ. Đồng trên núi không gợi cho người ta cảm giác mênh mang cò bay thẳng cánh. Những cánh cò dường như cũng gượng nhẹ trong những lòng thung. Không mang vẻ kì vĩ đậm sắc màu hội hoạ như những thửa ruộng bậc thang nơi miền núi phía Bắc, năm bảy tầng ruộng cao thấp gối lên nhau trườn từ sườn núi xuống lòng thung sâu cũng đủ để tạo ra những nét chấm phá riêng biệt cho miền đất bazan này.
Nhờ những thung sâu lọt thỏm giữa những núi đồi mà đời này qua đời khác, sự sống luôn được tiếp diễn nơi vời vợi non cao. Chiều ngoại ô thơm hương lúa mới, gió nhẹ đưa những đám mây hờ hững đậu trên những đỉnh núi trầm ngâm nhìn xuống cánh đồng. Trên bãi cỏ sát mép hồ phơi đầy rơm rạ, đám trẻ con tíu tít hò nhau chạy theo những cánh diều.
Tôi thấy mình chơi vơi cùng gió, tôi thấy mình nhẹ bẫng cùng mây, tôi thấy mình trầm ngâm cùng núi, tôi thấy mình thảnh thơi cùng chiều. Bóng núi ngả dần, loang ra, âu yếm trùm lên những mảng đồng chiều đang ư ứ duềnh lên sắc màu của mùa màng no ấm.