Chè khoai vạc

Thuở nhỏ, tôi không hiểu sao mẹ cha lại ưu ái trồng nhiều khoai vạc đến thế . Cha trừ giống khoai từ mùa trước. Giống khoai là phần trên cùng của củ khoai khi cắt để ăn cha mẹ không quên phần đầu làm giống đợi mùa sau. Khoai sau khi được cắt để giúp người no bữa sẽ dùng phần trên cùng, già nhất khi vừa cắt xong phải chấm vào tro bếp. Có vậy giống mới không bị khô héo dần rồi không trồng được. Cha mẹ trồng cả một vườn khoai. Thì ra, khoai vạc năng suất hơn nhiều loại khoai khác. Khoai vạc mỡ củ vừa to vừa trắng, nó là vật cứu tinh cho gia đình chúng tôi những ngày giáp hạt. Là niềm vui khi cha mẹ dỡ khoai, có củ khoai to như cái ấm, cha gọi chúng tôi lại cùng xem, tôi thấy áo cha ướt đẫm nhưng niềm vui ngập tràn. Bao nhiêu mệt mỏi dường như tan biến hết. Mẹ nhanh tay xếp khoai vào rổ trên môi nở nụ cười tươi. Trưa hôm ấy, mẹ cho chúng tôi thưởng thức món ăn từ khoai vạc.

     Mẹ nấu canh, những củ khoai bị chắn( bị nhát cuốc phập vào không còn nguyên vẹn) mẹ dành nấu trước. Hình ảnh mẹ tôi ngồi bên giếng khơi trước sân nhà, cặm cụi ,ti mẩn gọt những mẩu khoai rồi ngâm vào chậu nước giếng trong văn vắt. Rồi mẹ lại tất tưởi ra vườn hái những lá mùi tàu xanh mướt mọc chen lấn dưới những gốc chè. Mùi tàu rửa sạch, để ráo nước rồi bàn tay mẹ thoăn thoắt thái chỉ. Chẳng hiểu sao tôi cứ thích được ngắm mẹ tôi làm việc. Đến giờ, tôi cũng không hiểu vì sao mình lại cứ vô tâm mà chẳng biết giúp mẹ những việc làm dù là nhỏ nhặt. Mẹ thương tôi vì tôi còi cọt nên không nỡ bắt làm việc. Còn tôi cứ nhàn rỗi trong sự tất bật của mẹ một cách vô tình thế! Tôi chi chờ đợi nồi canh chín…Bát canh toả khói trong những chiều đông có lẽ suốt cuộc đời tôi cũng không sao quên được. Mùi thơm của rau mùi tàu xanh sắc lá, bát canh sánh đặc, nhin làn khói bốc lên đã thèm nhỏ dãi.

     Ngày ấy, đói. Chao ôi, đói. Nhất là những ngày đông bụng lúc nào cũng như kẹp lép lại. Khoai vườn nhà có sẵn, song hết nấu canh lại luộc. Những miếng khoai vạc trắng tinh, cứ nứt nở ra. Luộc cũng chán mà canh cũng ngậy. Một ít cơm còn chủ yếu là canh nên cả thèm đó nhưng xem ra chóng chán. Phàm cái gì cũng thế, ăn nhiều sinh ra không mấy trân trọng. Ngày một, ngày hai…chứ cứ liền tù tì đâm ra…chán! Nhớ nồi cháo chè khoai vạc mẹ nấu thơm cả chiều đông. Mấy ngày nay các bác kéo che ở sân nhà kho hợp tác( kéo che là ép những cây mía đê lấy nước nấu mật, người dân quê tôi dùng trâu để kéo che). Vui nhất khi cậu út gọi to:

-Chị ơi! Về nhanh lên. Mẹ nấu cháo chè chị ạ.

     Bát cháo chè khoai vạc được mẹ múc ra bát còn nóng hôi hổi. Chi mong được sà ngay vào bàn, húp lấy húp để bát chè cho đỡ cơn thèm. Bát chè ngọt ngào hay là vị ngọt của tình mẫu tử. Bát chè mẹ nấu ngọt đến tận ngày nay mẹ ạ. Những ngày cuối năm con lại cảm thấy lạnh giá hơn mẹ ạ. Mẹ ơi, mẹ có thấu lòng con không, mẹ kính yêu!

     Nhớ nồi cháo chè trong đêm giao thừa. Lễ tế Tổ họ Vương của chúng tôi muộn nhất trong tất cả các họ trong làng. Đúng mười hai giờ họ chúng tôi mới thực hiện nghi thức tế tổ. Họ Nguyễn Đình nhà cái Hương đã tế từ lúc 9 giờ. Họ Nguyễn Văn rộn ràng trống họ lúc đồng hồ chi mười giờ đêm. Họ Trần ở gần đó, lại là họ ngoại của tôi cũng bắt đầu tế tổ. Chị em tôi lại rồng rắn sang xem. Bác Hải, anh Hùng mặc bộ đồ lễ trông thật trang nghiêm…Chúng tôi mấy chị em cùng họ đi xem các họ khác tế tổ đã xong mà vẫn mới chi mười một giờ. Dạo loanh quanh cũng chán, mà giờ tế họ chưa đến tôi bèn rủ cái Uyên (Uyên cùng tuổi lại học cùng lớp) đi về nhà tôi. Nhà tôi chi cách nhà thờ họ có một quãng ngắn. Vừa về đến nhà đã nghe tiếng mẹ từ bếp vọng ra:

– Hai chị em về rồi à? Đã tế họ đâu mà về nhanh thế ?
– Con đói bụng rồi mẹ ạ.

Tôi nhìn lên bàn thờ, hương đang cháy đỏ, mùi hương trầm thơm ngát. Mẹ đã chu đáo mâm cỗ giao thừa với năm bát cháo chè thơm ngọt.

Mẹ tôi bao giờ cũng chu đáo trong việc cúng đơm. Hôm cha đào khoai vạc mẹ đã âm thầm chọn những củ khoai ngon nhất, không sứt mẻ một tí tẹo nào, mà phải là củ khoai cân đối, vỏ khá trơn tru để cất vào góc nhà. Những củ khoai ấy mẹ dành cho ngày lễ tết. Mẹ thường dạy chúng tôi phải trên kính dưới nhường, phải thành tâm với người đã khuất. Để có nồi cháo chè khoai vạc cúng lễ giao thừa mẹ mua mật trước đó cả tháng rồi. Mẹ chọn mật có màu vàng nâu sánh mọi. Nhìn ánh mắt mẹ ánh lên niềm vui được chuẩn bị cho lễ cúng giao thừa. Mẹ nói : Con người có cội nguồn, phải biết ơn, trân qu‎‎í tổ tiên, cố can, ông bà đã cho ta cuộc sống này, con ạ. Mẹ luôn nhắc nhớ chúng tôi nhớ về nguồn cội :

« Con người có cố, có ông
Như cây có cội, như sông có nguồn »
« Khôn ngoan nhờ đức cha ông
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ »

     Bát chè khoai ngọt thơm mẹ dâng lên người đã khuất, tôi như thấy ông bà đang nở nụ cười hiền. Tôi và cái Uyên ríu rít bên mẹ. Mẹ ơi, nhà thờ họ Nguyễn năm nay đông lắm ạ. Chúng con vừa ở đó về. Uyên thì nhanh nhảu : Làng mình có nhiều nhà thờ bác nhi, chúng cháu đi khắp luôn, bác ạ. Chúng tôi chờ đến giờ để xuống nhà thờ họ. Bỗng tiếng mẹ nhẹ nhàng cất lên : Còn chỗ cháo chè trong nồi hai chị em ăn nhé ! Bao giờ cũng thế, mẹ là người tâm lí nhất và yêu con nhất. Bát chè ngọt vừa độ, mùi khoai vạc thơm bùi, màu mật vàng nâu, những miếng khoai vạc bên trong trắng muốt, bát chè khoai vạc ngày xưa cũ con mãi nâng niu.

     Mẹ kính yêu của con ơi ! Bánh xe thời gian đã chuyển dần về những ngày cuối năm. Bầu trời đùng đục, gió vẫn thổi buốt thịt da, vườn rau nhà mình không hiểu sao mùa này không lên nổi mẹ ạ. Cả luống khoai sọ các năm xanh tốt là vậy mà nay lá khô dần, rũ xuống. Mẹ có biết không, khoai vạc, khoai bị đã đến kì thu hoạch. Hôm trước con qua chợ Truông dã thấy họ đã bày bán khá nhiều đó mẹ. Nơi góc chợ quê, con hình dung bóng mẹ một thời gồng gánh, tảo tần khi mớ chuối, mớ khoai. Mùa khoai lại tiếp mùa sao mẹ của con đi mãi. Mẹ ơi ! Mẹ về với con đi mẹ. Con ước được nhìn bóng mẹ. Con ước được nghe tiếng mẹ. Con thèm được cất lên hai tiếng : Mẹ ơi ! Hình bóng mẹ vẫn đâu đây mà con không bao giờ chạm tới. Con vẫn như nghe văng vẳng bên tai câu ca dao xưa mẹ thường hay đọc : « Từ từ, vạc vạc/ Bên bác mang về… » Bụi khoai vạc nhà chú Ba trước ngõ nhà mình lá úa vàng và bắt đầu rụng xuống. Nay mai chú sẽ thu hoạch thôi mẹ ạ. Mẹ có thèm ăn khoai luộc như có lần mẹ bảo lúc này chi thèm một miếng khoai vạc thật bột, loại khoai mỡ thật trắng để ăn không ạ . Lần ấy, mẹ yếu lắm rồi, không thể nào nuốt khoai được nữa. Có những khi, mong ước bình dị, mong ước nhỏ nhoi nhất nhưng cũng không có cách nào thực hiện được.

     Mùa khoai tháng chạp, con lại thấy thấp thoáng bóng mẹ đâu đây. Mẹ thoăn thoắt ra vườn với chiếc rổ tre trong tay trên môi nở nụ cười hiền hậu. Chị em con cùng nhặt những củ khoai cha vừa đào được. Mẹ lại tất bật với những khoai luộc, nấu canh, nấu chè …Bao nhiêu món ngon được tay mẹ nấu. Ngôi nhà thân yêu lại rộn rã tiếng nói cười. Những giây phút ấy chúng con hạnh phúc biết bao. Thế nhưng, tất cả chi là một giấc mơ. Không bao giờ chúng con được gặp mẹ nữa dù chỉ một lần…một lần thôi. Có chăng mẹ chi hiện về trong những giấc mơ. Mẹ hãy về trong giấc mơ của con, mẹ nhé ! Đã gần một năm rồi chúng con không còn mẹ, Cha và chúng con thật không dễ gì chấp nhận sự thật này. Khi về nhà mình, con vẫn cất tiếng gọi mẹ, tìm cha. Con vẫn có thói quen mở nhẹ tấm mành và nhẹ nhàng gọi mẹ. Sau đó cất tiếng gọi cha. Tìm cha nhà mình thật dễ mẹ nhi ? Nếu cha không đọc báo trong phòng thì chắc sẽ ra vườn bắt sâu, tưới nước cho mấy cây rau, cây hoa sau trước vườn nhà.

     Mùa khoai vạc năm nay, con và cả cái Uyên nữa chi biết nấu cháo chè dâng lên những người mẹ kính yêu của chúng con. Vườn nhà mình năm nay không trồng được gốc khoai từ, khoai vạc nào mẹ ạ. Nhưng con tin ngày tết vẫn không thể thiếu bát cháo chè khoai vạc với tấm lòng thành kính dâng lên người đã khuất. Thức quê dân dã với tấm lòng thơm thảo. Món quê gọi về bao kỉ niệm những ngày xa.