Lê Minh
C ó một loài hoa cầm trên tay cả tháng Mười, chỉ đón đợi vạt nắng cuối thu mới bung nở hết mình gọi ngày xưa trở lại. Hoa không vương giả như ngô đồng, không lung linh như hồ điệp, không nồng nàn như dạ lý bên sông, nhưng ngày hoa nở sưởi ấm cả mùa đông, khiến hoàng hôn cũng phải tần ngần. Hoa tinh khiết trắng trong như nụ cười, đó là nàng cúc hoạ mi.
Có nơi nào ngàn hoa khoe sắc trên những gánh hàng rong, rong ruổi trên những chiếc xe đạp, có nơi nào ai gánh mùa len lỏi đi khắp phố phường như thủ đô Hà Nội. Nhìn những chiếc xe chở hoa nối đuôi nhau qua ngõ phố sẽ biết Hà Nội đang là mùa nào. Cứ như vậy, những chiếc xe chuyên chở cả bốn mùa làm nên vẻ đẹp đầy yêu thương, diễm lệ nhưng không kém phần tinh tế.
Khi tháng Mười cạn ngày chính là lúc cúc hoạ mi trắng muốt biếc cười. Mặc ai nông sâu, mặc ai dỗi hờn, hoạ mi chờ ngày cả gió nở không chạm mùa. Họa mi dịu dàng cánh trắng mỏng manh, ấp ủ bên trong nhuỵ vẫn còn vương vấn vàng thu của nắng. Hà Nội có nhiều mùa hoa, nhưng hiếm có loài hoa nào mang đến cho lòng người nhiều xúc cảm bâng khuâng như cúc họa mi vậy. Dẫu đông lạnh rét căm, họa mi vẫn đứng giữa trời hữu tình bung nở. Có biết bao nhiêu câu chuyện về những loài hoa, nhưng cúc hoạ mi vẫn luôn được nhiều người nhắc tới như một niềm vui vào mùa lạnh trong những ngày đầu đông. Bởi chỉ nhìn thấy hoạ mi nở là lòng người cảm thấy an yên, ấm áp, thanh bình, phơi phới niềm vui giữa cuộc sống dù vẫn còn nhiều bộn bề, hối hả và lo toan.
Ở những cánh đồng dọc ven sông Hồng, mỗi ban mai thức giấc, cúc hoạ mi còn ngái ngủ đẹp mơ màng trong màn sương khói bảng lảng. Đến khi những tia nắng soi rọi hong khô những giọt sương, người ta cứ ngỡ như ảo ảnh cả một khung trời, cúc hoạ mi đẹp tinh khôi rực rỡ giống như hàng ngàn nụ cười xinh xắn đang đón chào ngày mới. Hoa cúc họa mi với vẻ ngoài mảnh mai yếu đuối, nhưng họa mi lại là một loài hoa tràn đầy sức sống mãnh liệt. Dẫu trong điều kiện khắc nghiệt thế nào đi nữa hoa vẫn có thể sinh trưởng và phát triển tốt.
Cúc họa mi tượng trưng cho sự mạnh mẽ và ý chí kiên cường. Thân cúc họa mi có nhiều cành và nhánh dài. Bao quanh màu hoa trắng tinh khiết ấy là đốm vàng đậm của nhuỵ. Lá mọc rời rạc trên cành, bề mặt nhám xanh, đầu lá hơi nhọn. Người người ngắm nhìn cúc họa mi cũng không khỏi tò mò với tên gọi của hoa. Cúc họa mi giống tên một loài chim có dáng hình nhỏ xinh, giọng hót lảnh lót rất hay khiến hoa lại càng thêm phần đặc biệt. Tuy khúc hát của cúc họa mi không thành tiếng, nhưng văng vẳng trong tâm trí người yêu hoa rất nhớ để đông sang tìm về…
Trong thần thoại La Mã, cúc họa mi chính là hóa thân của nàng Belides tượng trưng cho sự nguyên vẹn và tấm lòng trong trắng trinh nguyên. Hoa còn được gọi bằng một tên rất thân thương nữa đó là hoa cúc Baby, hoa trong trẻo hồn nhiên như những đứa trẻ. Có một nhà văn từng nói rằng “tình yêu đôi lứa giống như đứa trẻ không bao giờ lớn”.. Điều đặc biệt nữa cúc họa mi còn có tên tiếng Anh là “daisy” bắt nguồn từ tiếng Anh cổ, “day’s eye” mệnh danh là “con mắt ban ngày”. Hoa được gọi như vậy vì cúc họa mi nở vào lúc bình minh luôn hướng về phía mặt trời. Đến ráng buổi chiều hôm hoa chầm chậm khép mi bằng cách cụp cánh ôm thương lấy nhuỵ.
Mùa cúc họa mi tuy rất đẹp, nhưng chỉ nửa tháng trời nở hoa. Nếu ai vô tình mải mê bận rộn với công việc, đến khi nhớ ra thì đã lỡ một mùa hoa. Dẫu lòng ngẩn ngơ nuối tiếc, nhưng đành lỗi hẹn mùa sau. Họa mi giống như sứ giả tình yêu, nhắc nhớ mọi người hãy nói lời yêu thương khi còn có thể ….
Đặc biệt, cúc họa mi còn mang nhiều ý nghĩa ẩn giấu đằng sau vẻ đẹp tinh khiết, sáng trong, thánh thiện có phần giản dị. Mẹ tôi thời con gái rất yêu cúc họa mi. Mẹ nói, loài hoa dại mỏng manh này nhường hương kiệm sắc, nhưng lỡ thương một lần sẽ vấn vương cả đời. Ngày ấy, bố tôi theo đuổi mẹ, hành trang yêu thương bố dành cho mẹ trong lần đầu gặp gỡ là bó cúc họa mi gói trong tờ giấy báo. Những bông hoa vẫn còn ướt đẫm sương đêm trên từng cánh. Mẹ đón nhận bó hoa trong tay nở với bố một nụ cười rất tươi. Bố kể lại, đó là nụ cười đẹp nhất mà bố từng thấy – nụ cười cúc họa mi. Ngồi đằng sau xe đạp bố chở, mẹ tôi ôm giữ bó cúc họa mi vào lòng, mẹ như ôm cả sự thổn thức và tình yêu của bố dành cho mẹ…
Đã nhiều năm trôi qua, bó cúc họa mi năm ấy vẫn luôn ngự trị trong lòng mẹ. Mẹ tôi từng nói với bố. Trải qua bao tháng năm làm bạn đời của nhau, tình yêu của mẹ vẫn an yên trên bàn tay bố có bó cúc họa mi ngày nào. Mẹ mãi là bó cúc họa mi thanh thuần trong cuộc đời của bố. Giờ đây, mỗi khi cơn gió mùa đông bắc đầu tiên e lệ lướt qua thềm cửa, những vệt nắng cuối thu khẽ hôn lên tán lá vàng. Bố tôi lại có dịp mua cúc họa mi về tặng mẹ. Mẹ tôi nói, mỗi khi nhìn ngắm loài hoa này, mẹ thấy tình yêu của bố dành cho mẹ hiện hữu khắp mọi nơi, loài hoa được bố mẹ tôi mệnh danh là “đôi mắt của ngày mới”. Hai bàn tay bố mẹ đã cùng cúc họa mi đi qua biết bao năm tháng đời người …
Cúc họa mi là loài hoa gây thương nhớ trong lòng người Hà Nội mỗi độ đông về, luôn nở rộ trong tâm hồn của những người yêu nhau. Ở mỗi cánh hoa không có nỗi buồn trú ngụ, cúc họa mi biết giấu niềm đau ở sâu kín gốc. Cúc họa mi tinh khiết, sáng trong thanh thuần cho những yêu thương còn mãi…
Cúc họa mi cầm trên tay cả tháng Mười, chỉ đón đợi vạt nắng cuối thu mới bung nở hết mình gọi ngày xưa trở lại…Ai gánh mùa thu qua ngang phố…Ngày bố mất, mẹ tôi đã để bó cúc họa mi rất đẹp trên linh cữu của bố. Mẹ tin, bố có thể mang được cúc họa mi theo cùng…Bố tôi không còn nữa, nhưng bố đã nhìn thấy nụ cười đẹp nhất của mẹ- NỤ CƯỜI CÚC HỌA MI…
30/11/2023