Tuổi thơ là quãng thời gian ngắn ngủi trong hành trình trăm năm đằng đẵng của cuộc đời mỗi con người. Thế nhưng, những trong trẻo yêu thương, những nồng cháy khát khao, những ăm ắp thú vị, những xôn xao mới mẻ…và cả những da diết tiếc nuối… của tuổi thơ cũng đủ nuôi dưỡng tâm hồn ta một đời!
Tiếng động cánh của con chuồn chuồn ngô trở về trong giấc mơ trưa, làm ta ngơ ngẩn, lắng lại giữa những ồn ào, nhộn nhạo của dòng đời. Mùi mít, mùi ổi, hương thị trong kí ức…vẫn luôn dỗ dành ta mỗi khi ta cảm thấy cuộc đời toàn những điều tẻ ngắt, nhạt nhẽo. Sắc xanh biếc trên cánh con chim trả, vẫn luôn ánh lên lấp lánh những lúc ta chợt thấy điều gì cũng mờ nhạt… Và màu tím hồng của những bông hoa khế sân chùa lại tươi ngời, mỗi khi niềm tin vào những điều tốt đẹp mai một dần đi…
Đó là khi, tôi lên sáu, sân chùa làng Nghĩa với tôi rộng mênh mông. Bước qua tam quan, (hồi ấy chúng tôi gọi giản đơn là cổng chùa, và luôn thắc mắc, sao cổng lại cao thế, muốn qua phải bước lên ba bậc rồi bước xuống ba bậc), sân lát gạch đỏ sạch sẽ, mát mẻ chào đón. Không gian trong chùa yên ắng lạ thường. Hai chị em tôi, ở nhà chí chóe, nô đùa ồn ào là thế, mà mỗi khi được mẹ sai sang chùa xin nắm lá đỏ về kho cá, xin mớ rau muống ở ruộng sau chùa, lại bỗng dưng nói năng nhỏ nhẹ… Phải chăng, chúng tôi sợ phá vỡ đi cái tịch mịch, cái yên ả của không gian này.
Hay chúng tôi sợ tiếng nói, tiếng cười ồn ã làm cho những bông hoa khế giật mình mà rụng xuống? Cây khế được trồng ở góc sân, một nửa tán lá vươn ra cầu ao như thể tìm kiếm cái mát lành từ mặt nước trong veo; hay làm duyên làm dáng soi mình xuống nước… Một nửa tán xòe rộng phía sân chùa, như thể che nắng cho đám tóc tiên, hoặc khoe cành lá mướt mát xanh. Đã có những lần, chúng tôi tỉ mẩn nhặt những bông khế rụng cho đầy bàn tay khum khum, rồi mang ra cầu ao thả.
Những bông hoa tí xíu, tím hồng, cánh đã nở đẫy, quăn tròn lại, dập dềnh trên mặt nước. Con cá cờ tinh nghịch từ đâu vọt lên đớp. Vòng nước lan ra, xô những bông hoa xinh đẹp ấy mềm mại múa trên mặt nước. Chúng tôi cứ ngồi mà ngắm, quên cả giờ nấu cơm; chỉ lật đật đứng lên khi nghe tiếng mẹ gọi… Lại có lần, chúng tôi thích thú ngắm những chùm hoa khế tim tím trên cành cây, thân cây. Chúng chen chúc nhau, nào nụ, nào bông, như một gia đình. Hai chị em đếm chùm hoa thấp nhất, xem có bao nhiêu bông, để hồi hộp chờ xem đậu được bao nhiêu quả… Những bông hoa khế sân chùa hình như đã gieo vào tâm trí những đứa trẻ chúng tôi những hạt mầm của lòng yêu cái đẹp, của niềm hi vọng, chờ mong…
Một buổi chiều mùa thu, khi chúng tôi tha thẩn nhặt những đốm tím xinh xinh, bỗng nhiên từ cổng chùa ào vào một thằng bé, cũng tầm tuổi chúng tôi. Sững người nhìn giây lát, nó chạy lại, xô ngã cả hai chị em tôi. Bàn chân đen đúa khẳng khiu của nó giẫm lên, di nát những bông hoa… Nó vớ lấy cái chổi ở góc sân, khua liên hồi… Những chùm hoa, những chùm quả non rụng lả tả xuống sân…
Sau một thoáng ngỡ ngàng và sợ hãi, chúng tôi cùng hét ầm lên. Ni sư từ trong chùa khoan thai bước ra. Thằng bé dừng tay, đứng yên như bất động, cái chổi vẫn giơ lên rồi từ từ hạ xuống. Nó lúng búng khi được hỏi vì sao phá cây: “cháu trẩy khế thôi mà!”. Ni sư vẫn nhẹ nhàng: “Cháu có thể xin ta…sao phải quật để hoa rụng thế này! Hoa rụng, sao có thể đậu quả được nữa? Mà quả khế còn non, chưa ăn được đâu! Cháu cứ đứng đây chờ ta nhé!” Nói rồi ni sư đi vào chùa, lát sau mang ra mấy phẩm oản, cho nó và cho cả chúng tôi nữa… Lúc ấy, tôi chưa biết thế nào là bao dung, là bác ái.
Tôi cứ tưởng thằng bé sẽ bị mắng, bị đuổi ra ngoài cơ! Thế mà, nó còn được cho oản. Nó ấp úng nói gì, chúng tôi không nghe rõ, nhưng đã hết hẳn cái vẻ hung hăng khi nãy. Những bông hoa nát nhàu được gom lại trong sự tiếc xót của chúng tôi. Bàn tay thon dài của ni sư cầm cán chổi, quét khẽ, những lời nói nhẹ nhàng mà thấm thía: “những bông hoa tàn sẽ cho ra những quả non…còn những chùm hoa bị quật rụng rồi không làm sao khiến nó trở lại cành nữa…Thằng bé nghịch ngợm, nhưng nó đói bụng…”. Những bông hoa tím sân chùa ngày ấy cho tôi biết về tình yêu thương, sự tha thứ; biết rằng mắc lỗi không nhất thiết phải bị trừng phạt mà người ta vẫn nhận ra lỗi lầm…
Khi tôi lớn hơn, nhà tôi không còn ở làng Nghĩa nữa. Trường học của tôi ở gần một ngôi chùa khá nổi tiếng của thị xã. Nhiều khi, trước hoặc sau giờ học, chúng tôi lại sang chùa. Đó là nơi khá lí tưởng để chúng tôi có thể ôn bài, hoặc chỉ rì rầm trò chuyện với nhau. Những bông hoa khế nhẹ nhàng đậu lên mái tóc đã bớt cháy nắng, đã mềm mượt hơn của chúng tôi. Ở đó, có lần chúng tôi đã nghe người ta kể câu chuyện về một nhà sư “hổ mang” nào đó trong chùa.
Những bông hoa khế bỗng dưng bớt đẹp, bớt đi sự hấp dẫn với tâm hồn những đứa con gái chúng tôi. Chúng tôi bấm tay nhau định đi về và “không bao giờ vào đây nữa”, thì nghe tiếng sư thầy. Giọng nói nhẹ nhàng, tác phong ung dung thong thả của sư thầy khiến chúng tôi lặng yên. “Mô Phật. Thí chủ chỉ nên nói những gì mình biết chắc chắn, nhất là khi nói về người khác, với những người khác! Những điều thí chủ vừa nói, bao nhiêu phần là sự thật, thí chủ có biết không?” “Dạ, con chỉ nghe đồn thế!”. Sư thầy không nói gì, chỉ “mô Phật” trong tiếng lá khế khe khẽ rì rào. Tôi lại thấy những chùm hoa khế vẫn đẹp, vừa dịu dàng thuần khiết, vừa tinh tế, kiêu sa…
Sắc màu nào rồi cũng phai nhạt theo thời gian. Nhưng trong kí ức, sắc màu đó vẫn bền bỉ, vẫn tha thiết… Nhiều khi, nó bỗng trở thành ánh sáng, soi rọi con đường ta đang đi, cho ta biết cần phải làm gì… Những bông hoa khế sân chùa bé xinh vẫn luôn lung linh trong kí ức tuổi thơ tôi như thế…