N
ày là nụ cười Angkor tôi đã ám ảnh những bụi tro điêu tàn. Này là đại ngàn nền văn minh của người Khmer nằm ở phía bắc Hồ Lớn. Này là những bàn chân giữa lòng đêm bề bộn, tôi đi tìm nụ cười Angkor.
Angkor, nơi huyền bí hàng trăm năm vấn vít bên những ngôi đền ngồi chầu rìa lịch sử. Tôi đi vào rừng sâu xoắn xuýt những cội rễ vồn vã đêm thâu. Này tiếng gươm khua mày chảy về đâu, nơi ngự trị của những vị thần trong truyền thuyết, những đại dương bao quanh ngọn núi Meru trở mình trong nuối tiếc, cố đô Hariharalaya.
Angkor kỳ bí là chuyện hàng trăm năm nay, để người đời thêm một lần nghĩ đâu là nghệ thuật kiến trúc khi nhìn Vạn Lý Trường Thành từ đáy mắt sâu mang đầy uẩn khúc: Angkor… Angkor. Và một lần nữa chỉ có thần linh mới làm nổi những nụ cười còn tạc trên những bức tượng buồn so thời gian. Vậy đấy, nếu nói Angkor là một nghệ thuật kiến trúc thì Vạn Lý Trường Thành chưa hẳn đã là một công trình tầm vóc.
Lâu nay, nhiều người cho rằng “Angkor bị quên lãng giữa rừng già nhiệt đới và Henri Mouhot tình cờ phát hiện ra”. Không phải vậy. Công viên bảo tồn Angkor hiện nay rộng 402 km2 (có tài liệu ghi là 420 km2) ở Siêm Reap và vùng phụ cận với 400 di tích. Khu trung tâm có 91 đền thờ chính. Cây cối chỉ mọc sau khi Angkor dời đô từ Siem Reap về Toul Basan (Kampong Cham ngày nay) vào 1431 và ổn định tại Phnom Penh từ 1434. Người Khmer vẫn nhớ Angkor.
Nếu đã một lần đặt chân tới Campuchia, chẳng ai còn thấy ngạc nhiên khi nơi đây được mệnh danh là xứ sở nụ cười. Còn tôi không hiểu sao lại quen gọi nó là: Nụ cười xứ sở…
Nụ cười bí ẩn, trầm mặc vẫn thách thức đôi mắt tôi, vẫn để ngỏ tâm hồn bạn và ai kia mai sau, mai sau bước vào… Ấy là nơi đền tháp bốn mặt Bayon cùng nụ cười thân thiện, ấm áp trên gương mặt mỗi người dân Campuchia, ấy là kỳ quan Angkor – một thời vàng son, một thời hoang phế mà vẫn ngày đêm réo rắt dòng chảy phi thường.
Ngành công nghiệp không khói Campuchia đã khôn ngoan biến nụ cười Angkor lan tỏa trở thành đặc sản hữu hình giúp du lịch trở thành một trong bốn trụ cột chính của nền kinh tế và luôn đạt mức tăng trưởng nhanh trong những năm gần đây. Chỉ cần trải nghiệm hành trình khám phá Angkor trong tour Campuchia, bạn cũng như tôi sẽ hiểu vì sao Campuchia trở thành điểm đến hấp dẫn nhất khu vực Đông Nam Á, chỉ sau dăm bảy năm ngắn ngủi như vậy.
Smile of Angkor – Nụ cười của Angkorđược sản xuất bởi Trung tâm biểu diễn và nghệ thuật Siem Reap Cambodia. Đây là công ty giải trí lớn tại Đông Nam Á, được sự hỗ trợ của bộ văn hóa nghệ thuật Trung Quốc và Campuchia.
Chương trình tạp kỹ Nụ cười của Angkor kéo dài 75 phút và được chia thành 6 phần gồm Đối thoại với Thần Thánh, Vương triều hưng thịnh, Sự hồi sinh của các vị thần, Truyền thuyết biển sữa, Nguyện cầu cho sự sống và Nụ cười của Angkor. Tất cả năm vở kịch được dàn dựng dựa trên truyền thuyết và văn hoá Khmer.
Nụ cười Angkor thực sự là một show văn nghệ hoành tráng và đáng nhớ. Đạo diễn của show chẳng phải ai khác chính là nghệ sĩ trứ danh Trương Nghệ Mưu. Đắm chìm trong buổi biểu diễn, từ âm nhạc cho đến ánh đèn sân khấu, những động tác vũ đạo có cảm giác tôi thấy Angkor đang trở về.
Này thời gian Angkor đang trở về, này dòng sông nụ cười đang còn mê, ơi những cánh rừng đang ngả tay gối đầu nằm ngủ, đền đài chìm sâu, ở đâu? Những hoang vu bỗng chốc đứng dậy rũ bụi sáng lòa, những phiến đá từ đâu ngân nga, và thâm u run rẩy tan chảy vào một bình minh Khmer.
Tôi lắng nghe, tôi im mình lắng nghe, nơi kinh đô một thời đế quốc, những tiếng thở dài cho tiếng gươm khua cứu chuộc, thần linh và bình minh. Lạ kỳ thay Angkor Wat, ngạc nhiên thay Angkor Thom, những vương triều gục xuống mà “thành phố vĩ đại” vẫn thản nhiên những nụ cười.
Tôi đi tìm những nụ cười Angkor ở một đất nước xa lạ, ở những quãng thời gian đổi màu thành mật mã, biểu tượng cho sức mạnh, trí tuệ của con người Camphuchia. Vẫn là những nụ cười, lại là những nụ cười, nụ cười từ phía trước, nụ cười từ phía sau, nụ cười từ những ngay thẳng và gian dối lòng nhau, muôn đời bí hiểm.
Tôi đi tìm nụ cười Angkor mới nhận ra rằng, nụ cười nào cũng bí hiểm, nụ cười nào cũng chẳng thể giải mã nếu một khi tôi hoài nghi và đắn đó. Khi tôi tin tưởng thì nụ cười đó sẽ là thân thiện, khi tôi hoài nghi thì nụ cười đó sẽ là trắc trở và khi tôi không đủ dũng khí, can đảm thì đó sẽ là nụ cười đớn hèn. Ôi Angkor và Angkor… những nụ cười khát vọng…