C ũng lâu lắm rồi tôi không khom lưng vớt từng vạt lúa nằm sát sạt mép ruộng. Cũng lâu lắm rồi tôi không vội vã quét tụm dồn lúa đã trôi vàng cả sân mưa. Và cũng lâu lắm rồi tôi không tao tác cào từng làn rơm mỏng cho kịp tránh cơn mưa chiều. Lâu lắm rồi thì phải…
Còn nhớ cái lưng trần của ba nổi ngổn ngang từng vạt sảy rộm nước, có mụt to như đầu ngón tay út. Ba bảo gãi lưng cho ba coi, cào mạnh vào, nạo tới xương cũng được, rứa mới đã ngứa. Bây gãi chi tau nghe không thành tâm chi hết.
Tôi gồng người lên cào thật lực, lớp da bỏng đỏ chỗ mụn sảy to mắc cả vào móng. Ba la oai oái, bây nạo tới xương thiệt hả? Tôi rụt vai lè lưỡi, ba hừ hừ trong cổ họng rồi đuổi, thôi bây làm cho có chuyện, có ngày chết oan bứ bây.
Ba choàng chiếc áo bộ đội đã úa màu, vớ cái nón lá cũ nhàu quai được buộc bằng sợi dây may bao, ba biểu ở nhà chơi coi trời mưa thì cào lúa, lan rơm. Ba ra đồng vác lúa. Mùa này mưa gió triền miên. Sáng hóng đông hóng tây xem mặt trời ửng đỏ hay trốn mây đặng mà đổ lúa ra. Lỡ phơi chưa ráo đã đổ mưa thì khổ. Lúa cứ ẩm mốc, có khi lên mộng vì bị ngâm mình dưới ruộng nhiều hôm.
Lúa mùa này bị gió giật nằm sóng soài trên ruộng. Mẹ khom lưng vớt, ba cong người vát. Nước chảy ròng ròng trên đầu trên vai. Nước mắt nước mưa cả mồ hôi trộn lẫn. Chiếc máy tuốt nhảy chồm chồm kêu ầm ĩ. Ba nắm một vạt rơm tươi kê xuống chân máy, nó ngoan hơn, bớt nhảy dựng nhưng vẫn kêu khí thế. Muốn nói nhau nghe câu gì phải gào lên thật lực.
Ba kê một chiếc bàn cũ, vác bó lúa để lên, rồi tháo lạc. Mớ lúa xổ ra nhưng vẫn nằm theo từng lọn vừa tay nắm. Cứ thế một mình ba một bên, tôi với mẹ một bên thi nhau tuốt xem bên nào xong trước.
Tôi thích những xâu châu chấu mẹ mang về hôm nào gặt trúng đám ruộng khô. Hoặc những quả trứng be bé với chiếc tổ con con xinh xắn. Tôi thích những chú chim non mẹ nhặt được nơi gốc rạ. Những chiếc mỏ xinh xinh, vài sợi lông mới nhú, đôi cánh củn cỡn. Đôi chân yếu ớt chập choạng. Tôi mê mải bón cơm bón nước. Tôi hạnh phúc vỡ oà khi chúng đủ lông.
Nhưng rồi, chắc nó nhớ mẹ, nhớ đồng, nhớ gió trời vi vút, nó lặng lẽ rời xa tôi. Tôi buồn. Tôi khóc. Tôi làm mộ cho chúng và đánh dấu bằng những vồng hoa dại. Tôi khấn cầu cho linh hồn chim siêu thoát cõi vĩnh hằng như nội vẫn đọc lời cúng hôm nhà có giỗ.
Cái nền nhà bằng đất sét được ba đầm khá kĩ. Láng cáu, mát lạnh. Mùa nắng mà ngồi bệt xuống nền, hơi lạnh xuyên qua làn vải ka tê mỏng dính, mát tới đâu đâu. Trời mưa thì nó in ỉn rin rít. Thấy người ta tân tiến tráng xi măng, mẹ hào hởi về xúi, ba gạt. Ba bảo để nền đất, mùa mưa lúa ngâm đồng nhiều, gặt về tuốt ra rồi canh trên nền đất ấy, nó mới thấm, hút bớt ẩm trong hạt lúa, khỏi lên mộng. Mẹ ậm ừ, không tiền thì thế là có lí thôi.
Lâu rồi, quê lên nông thôn mới, lưng ba chừng như đỡ nhọc nhằn. Ba không phải cong lưng cõng lúa qua những bờ ruộng bé xíu. Đâu đâu máy liên hợp cũng tới. Lúa về tận sân. Tôi lại thương những tổ chim non nơi gốc rạ. Những khối sắt vô tình ầm ầm nuốt từng đụn lúa, nhả rơm vàng đồng.
Mẹ vạc lao đi trong hối hả. Lũ chim non tao tác kêu gào. Cái đau thân xác đến bầm ruột tím lòng. Cái đau của thân cò phận vạc. Tôi nhìn lên chỗ vòng khói hương bảng lảng, hơn mười năm rồi ba vẫn nhìn tôi thế. Nhớ ánh mắt nheo nheo cùng nụ cười hiền. Nhớ vòm lưng đầy mụn sảy, nhớ đôi tay chai sần ba dắt tôi qua chỗ ruộng sình. Nhớ tiếng cười giòn tan những đêm trăng thanh tát nước. Nhớ…
Tôi thích những cơn gió lồng lộng buổi đầu thu. Những cơn gió cuốn từng chiếc lá vàng mải miết. Những cơn gió mang cái se se lạnh mơn mơn thịt da. Những cơn gió man mác lòng…
Lúa vụ đông vẫn ngã rạp đồng vào những ngày có bão. Những chiếc lưng vẫn lom khom miệt mài, cố vớt vát chút công sức mọn. Thương cha! Thương cha lúa ngã rạp đồng…