Vẫn là những sắc màu thổ cẩm từ ngàn xưa như đang chảy vào sắc vàng của hàng điệp vi vút nắng đưa tôi đến miền đất hoang sơ. Mảnh đất nơi có những người con của buôn làng chất phác thật thà bình yên sống bên dòng thác Liêng Nung huyền thoại.
Ngày tháng êm trôi theo những vụ mùa, gắn bó với nương cà phê hồ tiêu bát ngát, thương vụ bông trĩu quả nở bung trắng muốt phía chân đồi tạo nên bộ trang phục thổ cẩm muôn màu cùng bà con vượt qua bao khắc nghiệt của thiên nhiên.
Hình ảnh người phụ nữ Mạ dịu dàng bên khung dệt cứ vương vấn trong tôi niềm ngưỡng mộ và trân quý biết bao! Chẳng biết nghề dệt thổ cẩm có tự bao giờ, chỉ biết rằng khi già làng chưa đến tuổi trăng tròn đã biết se bông dệt vải.Thổ cẩm như một món quà thiên nhiên ban tặng cho người con giữa núi rừng Tây Nguyên.
Trong ngôi nhà đơn sơ người phụ nữ đang cần mẫn dệt thổ cẩm, động tác điêu luyện khéo léo dệt nên đường nét hoa văn tinh tế, qua đôi tay cần cù tinh hoa của núi rừng được thổi hồn thành tấm thổ cẩm đa sắc màu thêu dệt ước vọng cuộc sống ấm no của bà con thôn bản .
Để tạo ra một tấm thổ cẩm truyền thống phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ khi trồng và chăm sóc cây bông, đến vụ thu hoạch bông về se sợi tạo ra những cuộn chỉ, vượt núi băng rừng tìm vỏ cây chàm nhuộm thành chỉ màu xanh đậm, vỏ cây chút tạo thành màu đỏ, màu vàng được nhuộm từ củ nghệ tươi …
Khi dệt cũng vất vả không kém, người thợ dệt ngồi bệt xuống sàn, đôi chân duỗi thẳng giữ căng khung dệt ,tay khéo léo găm chỉ , từng động tác uyển chuyển nhịp nhàng đưa lên đẩy xuống , tiếng nhịp đưa khung nhè nhẹ hoà lẫn tiếng suối chảy thông reo. Từng hoa văn nổi lên : màu đen biểu trưng của đất, màu đỏ biểu tượng của tình yêu đôi lứa, khát vọng ước mơ, màu xanh của cỏ cây hoa lá , màu vàng là nét hài hòa của con người gắn bó với thiên nhiên.
Thổ cẩm không đơn thuần là trang phục làm đẹp cơ thể ,mà mỗi tấm thổ cẩm còn hàm chứa những câu chuyện lịch sử, phản ánh nếp sinh hoạt văn hóa được lưu truyền qua bao thế hệ ngàn xưa .Là sự kết hợp giữa niềm tin và giá trị thẩm mĩ ,là thước đo sự đảm đang chu đáo của người con gái bước vào tuổi xuân thì.
Những cô gái Mạ trước Mạ trước khi về nhà chồng thường tự tay dệt quần áo cho mình và cho gia đình nhà chồng. Gửi gắm bao tình yêu và hi vọng, thêu dệt ước mơ một cuộc sống ấm áp vẹn tròn.
Để dệt được một bộ vải đẹp có màu sắc bắt mắt, người thợ dệt phải mất năm ngày, thêm hai ngày cắt may chăm chỉ mới có thể làm ra một bộ quần áo ưng ý. Họ chẳng quản thời gian bao lâu chỉ biết rằng đó là niềm vui là hạnh phúc theo họ trong những thời khắc trang trọng nhất của cuộc đời .
Những ngày lễ lớn bao quanh lửa trại bập bùng, chàng trai cô gái Mạ nắm tay nhau múa xòe duyên dáng trong đồng phục rộn ràng sức sống, thổ cẩm hài hòa như trao gửi mối lương duyên. Thấp thoáng dưới nương đồi xa bát ngát, em gái Mạ yêu kiều mặc bộ thổ cẩm đeo chiếc gùi mây đi hái thuốc nụ cười sóng sánh rạng rỡ cả lối mòn …
Cứ như thế thổ cẩm trở thành linh hồn của bà con từ bao đời, như một bức tranh tĩnh, lặng lẽ bảo vệ chở che nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ lớn dần lên.Trở thành bản sắc văn hóa không thể thiếu của bà con thôn bản.
Xã hội ngày càng phát triển, những nét hoa văn in giả thổ cẩm ngày càng tinh xảo, nghề dệt thổ cẩm truyền thống đứng trước nguy cơ bị chìm vào quên lãng. Nhưng chính lòng tâm huyết yêu nghề của các nghệ nhân đã thổi hồn vào từng tấm thổ cẩm giúp nghề khởi sắc trở lại, từng đường nét hoa văn đa dạng về mẫu mã đáp ứng được giá trị sử dụng của du khách, giúp phụ nữ Mạ có thêm thu nhập sau những lúc nông nhàn.
Thổ cẩm trở thành sản phẩm đặc trưng giữa núi ngàn, trở thành vật phẩm trang trọng biếu tặng khách quý, là món quà lưu niệm độc đáo của du khách khi đến thăm quan miền đất Đăk Nông hiếu khách thân tình .
Khoác lên mình trang phục của dân tộc Mạ, tôi tự hào và thêm yêu biết mấy sản phẩm hoàn mĩ của đất nước mình. Dẫu màu da tiếng nói có khác nhau, nhưng tình yêu quê hương đất nước và niềm tự hào dân tộc đều giống nhau trong dòng máu lạc hồng trên dải đất hình chữ S. Tấm thổ cẩm mãi là biểu tượng đáng tự hào, là di sản văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc cần được giữ gìn và phát huy.
