Người ta thường mải miết đi tìm những điều lớn lao mà quên rằng, thứ cốt lõi để xây nên một đời người chính là tình yêu. Mẹ tôi không kiếm tìm đâu xa. Mẹ tìm thấy tình yêu trong sự sống, trong từng trang giáo án sinh học, và rồi lặng lẽ gieo những hạt mầm nhân ái ấy vào tâm hồn chúng tôi.
Mẹ là giáo viên sinh học. Nhưng môn học mẹ dạy không chỉ là về cấu trúc tế bào hay quy luật di truyền. Mẹ dạy học trò, và dạy tôi, cách nhìn vào sự sống bằng con mắt của yêu thương. Mẹ dạy chúng tôi về lòng nhân từ, về sự bao dung với vạn vật.
Qua lăng kính của mẹ, vạn vật đều có tâm hồn. Mẹ có thể reo lên hồn nhiên khi phát hiện một chiếc lá đột biến, hay tất tả gọi anh em tôi về xem một chương trình “Thế giới động vật”. Có lần, mẹ ngồi bất động cả giờ đồng hồ, nín thở, chỉ để quan sát hai chú chuột gặm cánh hoa rụng, sợ làm chúng giật mình. Với mẹ, từ côn trùng nhỏ bé đến muông thú khổng lồ, tất cả đều là những biểu hiện thiêng liêng của sự sống, mang trong mình bản năng sinh tồn đáng quý.
Tình yêu hồn nhiên ấy của mẹ, phải chăng được ươm mầm từ tuổi thơ chăn trâu, bắt ngao; hay được tưới tắm từ chính những trang sách mẹ đọc?
Gia tài của mẹ là giá sách đủ thể loại, không chỉ sinh học mà còn văn học, địa lý, thiên văn. Từ những năm cấp hai, tôi đã đọc hết gia tài ấy, có lẽ đã bị hút vào nguồn năng lượng của mẹ lúc nào không hay. Hình ảnh mẹ ngồi lật từng trang sách dưới ánh đèn, lặng lẽ, tỏa ra một thứ ánh sáng dịu dàng của tri thức và lòng nhân hậu. Tôi nhận ra, để tác động đến một con người, lời nói đôi khi không cần thiết. Sự ảnh hưởng đến từ hành động, từ thái độ, từ nếp sinh hoạt bình dị. Nó giản đơn, mà bén rễ sâu xa.
Tôi lớn lên, và cũng chọn Sư phạm, ngôi trường mẹ từng gửi gắm thanh xuân. Ngày tôi báo tin đỗ đại học, mắt mẹ lấp lánh niềm tự hào. Mẹ nói say sưa về nghề giáo, mẹ bảo nghề này cần nhất là lòng bao dung, là tình yêu thương coi học trò như con ruột.
Rồi một lần, mẹ nhìn tôi thật lâu, dặn dò:
“Con nhớ nhé, ghét thói hư tật xấu, chứ đừng bao giờ ghét con người.”
Câu nói giản dị ấy đi theo tôi suốt cuộc đời. Mẹ đã trao cho tôi một báu vật, chiếc chìa khóa vạn năng để mở cánh cửa bình yên trong tâm hồn, để nhìn thấu bản chất thiện lương ẩn sau mọi lỗi lầm. Đó là tấm khiên bảo vệ tôi khỏi sự đố kỵ, ghen ghét của người đời: sự chân thành, bao dung và ánh nhìn không phán xét.
Thời gian phủ bạc lên mái tóc mẹ. Bàn tay từng lật giở trang giáo án, từng nắn nót viên phấn, giờ đã hằn những nếp nhăn. Mẹ không còn đứng trên bục giảng. Ký ức về cô giáo trẻ với nụ cười hiền giờ chỉ còn trong tâm trí những học trò cũ. Họ, tóc cũng đã điểm sương, thỉnh thoảng vẫn ghé thăm mẹ, ánh mắt đong đầy thứ tình cảm kính trọng và biết ơn sâu sắc.
Tôi không đếm được mẹ đã gieo bao nhiêu hạt mầm nhân ái qua bao thế hệ. Những bài giảng của mẹ không chỉ là kiến thức sinh học, chúng được viết bằng cả tấm lòng, bằng ánh mắt và nụ cười vị tha.
Mẹ vẫn sống cuộc đời giản dị như thế, với trái tim luôn đong đầy yêu thương. Có lẽ mẹ không biết, những hạt mầm mẹ gieo ngày ấy đã vươn thành cây, tỏa bóng mát trong tâm hồn bao người. Và trong tim tôi, hạt mầm đó vẫn đang lớn. Nó không chỉ nở hoa, nó trở thành một lăng kính. Cho tôi biết dùng trái tim để cảm thông, và dùng đôi mắt để nhìn thấy vẻ đẹp của sự sống, ngay cả trong những điều bình dị nhất.
