Thu! Mùa của cái đẹp da diết mà thiên nhiên dâng tặng khiến cho ai đó dù vô tình đến mấy vẫn không cưỡng lại trước những tiếng nói chân thật nhất của cõi lòng… Người ta yêu thu bởi cái đẹp dịu dàng, lãng đãng của sương sa; bởi mong manh của gió; bởi tiết trời dìu dịu bỗng chốc lại đỏng đảnh mưa chiều…có vô vàn lí do để chờ đợi mùa thu. Có những người yêu thu nồng nàn mà không cần một cái cớ…! Vậy mà nó lại sợ khi chạm nghĩ đến mùa thu…
Sợ phải đối diện với cảm giác tê tái vì tiếc nhớ về những chiều thu bàng bạc của tuổi thơ… Khi tiết trời bắt đầu se se là khi mẹ nó bắt đầu lục tìm trong tủ những chiếc áo thu đông ra và tỉ mẩn là đi là lại chúng bằng chiếc bàn là Liên Xô cũ rích. Là những buổi chiều đợi ba đi làm xa trở về, mẹ ngồi bên cửa sổ khâu lại những chiếc áo đã sờn, chị em nhìn thấy nỗi đăm chiêu của mẹ qua từng đường chỉ ngập ngừng.
Nhớ đến thao thiết mùi khoai lang nướng từ trong bếp rơm mẹ ủ để chờ con đi học về là sà vào phụng phịu đòi ăn khi còn nóng hôi hổi… Cuộc sống thời khó khăn với đồng lương ít ỏi nhưng chưa bao giờ nó nghe mẹ thở dài than thân trách phận, không nhìn thấy mẹ cau mày mỗi khi ba ngại ngùng thông báo: “tháng này bị trừ mất mấy ngày lương mẹ nó ạ!”… Tiếng cười trong trẻo của đứa em út tinh nghịch luôn khuấy động căn nhà nhỏ… Cứ thế, tuổi thơ trôi đi trong êm đềm của những bình dị…
Khi lớn hơn một chút, nó lại nhận ra một điều rất riêng trong thế giới của nhà nghèo, đó là Rằm trung thu trẻ con chẳng bao giờ có đèn lồng hay đèn ông sao. Lũ bạn cùng cảnh như nhà nó cũng nói y như vậy. “Đến cơm có khi chẳng đủ no thì đèn với đóm nỗi gì”, có đứa còn tủi hơn kể lại nguyên văn tiếng thở dài chua chát của bố khi nghe nó so sánh với con bác sĩ Liên xóm trên. Chúng nó tự biết, chỉ ước mơ thôi cũng đã là xa xỉ lắm!
Rằm Trung thu, cái đèn lồng lung linh nhất của lũ trẻ xóm nghèo là ông Trăng to bự hiền hòa sáng giữa trời thu vằng vặc. Chúng chỉ chờ đợi mùi hương cốm mới được bày trên chiếc lá sen trong một cái mẹt con, những chiếc kẹo vuông bọc giấy cứng in hình hoa quả màu đỏ còn mới cứng, một vài múi bưởi ngọt hơn thường ngày, cái bánh tro còn nóng hổi mẹ ủ từ ban chiều… Thế mà tiếng hát của lũ trẻ vẫn ngân nga khắp đồng ruộng, khắp các ngả đường quê thênh thang gió giữa mùa thu thanh bình. Trước lúc phá cỗ, lũ trẻ nhìn nhau, rồi nhìn lên trời, nhắm mắt lại và lặng lẽ gửi theo gió những ước mơ cho riêng mình…
Nó lớn nhất trong đám trẻ, ước mơ thôi cũng thể hiện sự già dặn của một đứa con gái sớm đa sầu đa cảm. Nó chẳng ước gì cho riêng mình. Nó chỉ ước có thể mua tặng mẹ một bó hoa hồng đỏ rực như bác sĩ Liên kia vẫn nhận được trong các ngày lễ. Mẹ nó chưa bao giờ được nhận hoa, vậy mà sao bao nhiêu năm mẹ vẫn vui cười dịu dàng và hạnh phúc? Nó ước có thể lớn nhanh hơn để tự kiếm tiền để mua tặng mẹ bó hoa hồng, mua tặng ba cái áo kẻ ca rô thay cho chiếc áo đã sờn vai mà mẹ vá nhiều lần… Lớn nhanh để xây cho ba mẹ một căn nhà lớn hơn, rồi sau đó bé trở lại để được ở lâu hơn với ba mẹ.
Chẳng biết ông Trăng kia có nghe lời nó thì thầm hay không nhưng cái nghèo và những trận mưa thu ẩm ướt vẫn đeo bám trong kí ức. Nó vẫn chưa kịp lớn nhanh, bó hoa hồng rực rỡ như trong mơ vẫn chưa kịp mua thì mẹ đã đi xa cùng mùa thu bạc mệnh…
Vậy là mùa thu đã trở thành miền thăm thẳm của nhớ thương, khắc khoải, chờ mong. Mùa thu của những tháng năm bình dị nhưng đẹp đẽ như cổ tích vụt bay trong đời từ mùa thu năm ấy… Mùa lũ chưa về qua bất cứ con ngõ nào của xóm vắng nhưng bão giông lại quật đổ, giày nát trái tim cô bé có ánh mắt màu nắng và nụ cười nở hoa. Thu năm ấy… mẹ đã lìa xa trần thế như thể một chiếc lá đang xanh bị bẻ gãy bất ngờ. Chiếc lá ấy bị thần Chết cuốn đi khi giấc mơ về sự sống và ngày mai đang tràn ngập trong huyết quản.
Mẹ đã xa, thật xa, xa đến nỗi trong mơ cũng khó mà chạm tới… vì sợ con tim đau đớn. Xa đến nỗi khi trở thành mẹ rồi, nó vẫn không dám đối diện với trái tim mình – những mùa thu không còn mẹ. Cuộc sống hiện tại đã đủ đầy hơn, mâm cỗ mùa thu của trẻ con nhà nó đã sinh động hơn… Ngày lễ của nó, hoa ngập tràn trong căn phòng xinh xắn cùng những lời chúc mừng thật ý nhị… Hạnh phúc đấy! Nhưng dường như nó lại luôn thèm cái cảm giác thiếu thốn vật chất ngày ấy. Ngày ấy có mẹ, thiếu nhưng vẫn luôn đủ đầy và ấm áp…
Dù nó có sợ thì mùa thu vẫn cứ đến! Mùa thu không có lỗi gì, mùa thu vẫn cứ đẹp dịu dàng như vốn có nhưng cõi sâu, nó vẫn thấy mình luôn thường trực có tội. Day dứt vì sao chưa nói đủ yêu mẹ thành câu, chưa chịu hỏi mẹ vì sao trước những mệt mỏi cuộc đời mà mẹ vẫn bao dung, hiền dịu? Sao chưa biết nhìn sâu vào ánh mắt mẹ để hiểu hơn về cuộc đời gian truân mà mẹ vẫn luôn chắt chiu được thành hạnh phúc? Sao tái tê giá rét biết kêu mẹ tìm áo ấm mà không biết rằng trời trở mùa là bệnh cũ lại làm mẹ đau đớn? Sao không biết lắng những tiếng nấc nghẹn ngào của mẹ trong những tấm tức của cuộc mưu sinh?…
Mùa thu năm đó, nó đã trưởng thành nhưng lâu hơn trong giấc mơ. Nhận được tháng lương đầu tiên, nó nghĩ ngay đến việc tặng mẹ bó hoa hồng rực rỡ. Phải rồi, chắc là mẹ vui lắm đây! Nó ào ra tiệm hoa đặt ngay một giỏ lớn với những đóa rực rỡ nhất, cành hoa mập, lá xanh rì, không quên bảo cô chủ tiệm phun thêm ít hạt kim tuyến lóng lánh. Hạnh phúc lâng lâng, ôm chặt giỏ hoa, hăm hở bước ra đường. Hình như, nhớ ra điều gì, nó chợt khựng lại… Biết đi đâu bây giờ? Mẹ ở đâu? Mẹ ở sâu dưới lòng đất ư? Mẹ đang miên man trong miền vô thực? Hay mẹ đang về bên ban thờ đầy nhang khói vào mỗi chiều tháng Bảy và dáng ba u sầu ngồi đợi mẹ suốt bao năm xa cách?
… Lại thu nữa rồi mẹ ạ! Thu vẫn đẹp như thuở nào mà trong con tái tê như đi giữa mùa đông buốt giá. Bao nhiêu thu rồi con không nhìn thấy mẹ? Bao nhiêu thu rồi con không nghe được nhịp thở của mẹ? Bao nhiêu thu rồi con vừa sợ vừa mong?
Lại thêm một mùa Vu Lan con phải cài hoa trắng lặng lẽ nhớ mẹ trong dòng người hối hả giữa chiều tháng Bảy… Thành kính đốt nén tâm nhang giữa chiều quê quạnh vắng, đặt bó hoa hồng lên mộ mẹ, nó lặng yên gửi nhớ thương và bao nhiêu kỉ niệm về mái ấm ngày xưa khi còn có mẹ. Nước mắt nỉ non bên trong trái tim một cô gái cả một đời đa sầu đa cảm. Nước mắt chảy xuống những đóa hoa hồng còn tươi rói.
Mùa Vu Lan này nó kiếm tìm bóng mẹ trong chiều buồn theo thắt, lặng thinh giữa nghĩa địa đông người nhưng không hình, không tiếng. Vu lan về tìm mẹ trên màu hoa violet tím nghẹn ngào ba trồng bên mộ để mẹ đỡ quạnh hiu… Nó cứ lặng yên theo dòng nước mắt nhạt nhòa. Lặng yên nhớ… lặng yên hồi tưởng… lặng yên yêu thương… Và rồi, bất chợt, nó hình như nghe lại được nụ cười của mẹ, nhìn thấy dáng đi khoan thai và nghe trong gió thu, tiếng mẹ nhắc nhẹ:
Con về đi! Mẹ vẫn luôn ở bên con! Khi con yêu lũ trẻ như mẹ đã từng yêu các con là khi mẹ đã hiện hữu trong con rồi đó. Khi con nhớ mẹ, khi con biết sống cho cuộc đời này… là khi mẹ vẫn luôn theo bước con trên mọi nẻo đường…
