Có lẽ muốn cho tôi cảm nhận Đà Lạt bằng cái nhìn trẻ thơ, trong trẻo, để thấy “cái gì là Việt Nam”, dì đã thả tôi vào Đà Lạt bằng những chuyến khám phá thành phố đầy ngẫu hứng.
Mùa hè 44 năm trước, khi chỉ là cô bé con, lần đầu tiên đến Đà Lạt, ngắm sương giăng bồng bềnh mây gió, ngó nghiêng những căn nhà mang kiến trúc Pháp và những hàng rào hoa đủ màu sắc bao quanh các ngôi biệt thự mang dáng dấp một miền quê châu Âu với phong cách Basque, Savoie hay Normandie, rồi những địa danh như Trường trung học Yersin, Couvent des Oiseaux, ngay cái Nhà ga Đà Lạt như bản sao thu nhỏ của nhà ga Deauville của Pháp khiến tôi đã ngẩn ngơ hỏi người dì: Thế cái gì là Việt Nam!
Và những địa danh như Hồ Xuân Hương, Thung lũng Vàng, rừng thông trên cao nguyên Lang Biang, Chợ Đà Lạt, Nhà thờ Con Gà, Khu ngoai ô Đa Thiện, cùng 10 con thác đẹp tuyệt mỹ bởi tạo tác của thiên nhiên: Cam Ly, Prenn, Pongour, Datanla, Dambri, Jráiblian, Păng Tiêng, Bobla, thác Voi, thác Hang Cọp…, đã cho tôi cảm nhận về một Đà Lạt huyền bí mà lộng lẫy, hoang sơ mà thân thiện, huyền ảo mà nồng ấm, tràn ngập những âm giai bất tận của trời và đất quyện trong gió và mây giữa bạt ngàn thông mà sao lại thật bình yên êm đềm…
Như một câu thơ của người bạn trẻ Nguyễn Hoàng Trung Hiếu, viết về tình yêu: “Đến bên nhau đừng kể những bao lần..”, kể từ đó tôi đã bao lần đến Đà Lạt, lúc thì như tâm thế của một người đang yêu say đắm si dại cuồng mê, lúc thì như của một kẻ lãng du phiêu bạt cho ngọn lửa trong tim được vun đắp tròn đầy, lúc lại như trốn chạy bao xáo trộn bộn bề để sắp xếp lại bình yên…
Và trong tôi, dẫu Đà Lạt có bao thăng trầm dời đổi, có nhiều xoay vần kiến tạo, có mất mát thiếu hụt đi ít nhiều bởi trăm ngàn nguyên do, thì Đà Lạt vẫn là một dung nhan dịu dàng như hơi thở của gió hồ và mộng mơ như áng mây hồng bay qua ngọn đồi thông xanh mướt cỏ mượt. .
Lần này trở lại Đà Lạt, có một xao xuyến bâng khuâng, bao hoài niệm cứ bãng lãng dọc theo phố núi có ngôi biệt thự cổ còn vương chút uy nghiêm ma mị rêu phong vấn vít dây hoa ô cửa sổ, bước vào những tòa nhà ấy, có thể hình dung được những xa hoa thuở trước, những câu chuyện tháng năm ẩn sâu bên trong.
Như có hơi thở huyền bí của Đà Lạt mà bao ký ức ùa về trong những câu chuyện hồng trần hằn xù xì thời gian trên cây thông già cao ngút mắt. Và như một hoài cảm cung đàn xưa, những giai điệu trầm buồn man mác của Trịnh, Ngô Thuỵ Miên hay miên man tự tình của Phạm Duy…, hòa cùng ngọt ngào đến mềm lòng của nhạc Pháp những thập niên 60- 70 của thế kỷ trước, trong các phòng trà mà chủ và khách khó phân biệt, mang những cái tên gợi thương gợi nhớ, nào Trịnh Memory, Lục Huyền Cầm, Căn nhà xưa, Cung đàn xưa, Song Vy…
Tiết trời Đà Lạt tháng 6 hanh heo, nắng vàng như rắc mật, mưa lại như rây bạc, chỉ làm cho không gian thấm đẫm cái lạnh ngọt mát như kem. Bình minh sương giăng trong chút ánh hồng mong manh cho cảnh sắc Đà Lạt như một kiệt tác của thần tiên họa núi, họa cây, họa hoa, họa hồ, để người cũng cảm thấy choáng ngợp đến mê đắm, làm đẹp lòng bất kỳ lữ khách nào dừng chân nơi đây.
Nhịp thời gian ở thành phố cao nguyên này chậm rãi, nhẹ nhàng rất riêng, một nét bình yên tĩnh lặng kỳ lạ, cho dù gió ràn rạt đuổi nhau trên những ngọn thông hay xào xạc xô đẩy những dàn hoa cẩm tú cầu, khiến cho khó mà vội mà gấp khi đến đây. Mà gấp hay vội ở thành phố này như một sự lãng phí, không cảm nhận được những khoảnh khắc mùa đi qua trong ngày, nó đặc biệt chùng chình thong thả, đủ cho ai biết lắng chút xôn xao, sẽ nhận ra sự thay đổi đầy tinh tế và thanh tao của tiết trời Đà Lạt.
Và khi ấy, hình như ai cũng có thể thành thi nhân.
Ừ ai nói Đà Lạt giờ đã bị “công nghiệp hóa” từ nụ cười đến những nét văn hóa đặc trưng của người Lạch- cư dân nguyên thủy của thành phố này, nên không còn quyến rũ như xưa, cũng đúng thôi vì Đà Lạt là thành phố du lịch thì không thể khác.
Tôi đã có những đêm Đà Lạt len lỏi qua con phố đông người, mà như một mình độc hành, lắng nghe trong thinh không bầu trời sao cao nguyên những thầm thì gió kể câu chuyện trần gian đầy mộng mị… Không biết có phải vì tôi đến với thành phố cao nguyên này, là đến với hoài niệm, ký ức của mình, nên trong tôi Đà Lạt như gió mộng.
